Otoczenie makroekonomiczne

Mimo iż kondycja polskiej gospodarki pozostaje w dużym stopniu powiązana z koniunkturą w Unii Europejskiej i na rynkach światowych, Polska w dalszym ciągu przewyższa w sposób znaczący strefę euro pod względem tempa wzrostu gospodarczego. Sprzyjająca sytuacja na rynku pracy oraz  poziom konsumpcji gospodarstw domowych powyżej oczekiwań stanowiły główną siłę napędową  polskiej gospodarki.  Według badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego dobra sytuacja gospodarcza została skonstatowana przez przedsiębiorców, spośród których 47% zadeklarowało zwiększenie popytu na swoje produkty lub usługi, a prawie 18% odczuło wyraźną poprawę w dostępie do finansowania zewnętrznego. Z kolei w samej  strefie euro dynamika wzrostu pkb zwolniła do poziomu 1,8%. Za spowolnienie odpowiedzialne są przede wszystkim czynniki  globalne i sytuacja w Europie, jak np. wojny handlowe czy Brexit.

Korzystne otoczenie gospodarcze nie wpłynęło jednak istotnie na poprawę sytuacji płynnościowej biznesu w kraju. W roku 2018 liczba upadłości i restrukturyzacji przedsiębiorstw uległa zwiększeniu o 10,2% w stosunku do roku 2017. Z kolei niska dodatnio wpłynęła na popyt, jednak utrzymująca się  presja związana ze wzrostem wynagrodzeń oraz trudności w zapełnieniu wakatów, powodowały pewne ograniczenia wykorzystania  możliwości  przez przedsiębiorstwa. Braki kadrowe stanowiły większą barierą w bieżącej działalności przedsiębiorstw niż obawy dotyczące kształtowania się popytu, będącego kluczowym czynnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Ceny paliw  w 2018 roku na rynkach światowych były wyższe o około 60% w stosunku do roku 2016.  Skala wzrostu cen ropy, węgla i gazu w Europie była zbliżona, natomiast znacznie słabszym okazał się  wzrost cen surowców nieenergetycznych, który w latach 2017-2018 wyniósł 8%.

Dla Jastrzębskiej Spółki Węglowej największe znaczenie mają te obszary otoczenia makroekonomicznego, które w sposób istotny mogą wpłynąć na dalszy kształt rozwoju Grupy, tj. rynek węgla, koksu i stali.

Światowe zużycie węgla metalurgicznego wynosi około 1,2 mld ton rocznie. Głównym konsumentem jest Azja z ponad 82,5% udziałem (950 mln ton). Kraje Unii Europejskiej skonsumowały około 67 mln ton w 2018 roku, czyli około 6% globalnego zużycia tego surowca.

Poziom zapotrzebowania na węgle koksowe w Unii Europejskiej oszacowany został przez CRU na około 67,3 mln ton w 2018 roku, w tym 42,0 mln ton  na węgle koksowych typu hard (62,4%) i 11,8 mln ton na węgle typu semi-soft (17,5%) oraz 13,5 mln ton na PCI (20,1%).

Australijska agencja rządowa szacuje, że w perspektywie najbliższych pięciu lat, nastąpi wzrost obrotów światowych węgla koksowego z poziomu 308 mln ton w 2017 roku do 334 mln ton w 2023 roku.

Problemy po stronie podażowej australijskich producentów sprawiły, iż średnie ceny węgli koksowych w 2018 pozostawały na wysokim poziomie. W 2018 roku średnia dziennych notowań indeksu TSI Premium HCC wyniosła 206,5 USD/t (+12% r/r) przy amplitudzie wahań od 262 do 170 USD/t. Tym samym była to najwyższa średnia odnotowana od 2011 roku.

W 2018 wysokie ceny spowodowały wzrost aktywności po stronie fuzji i przejęć w przemyśle węglowym.

Kształtowanie się cen spotowych węgli koksowych i koksu wielkopiecowego chińskiego w 2018 roku

Światowa produkcja koksu w 2018 roku była  niższa o 1-2% w stosunku do roku poprzedniego, w którym  wyniosła 636 mln ton. Szczyt produkcji koksu odnotowano w 2014 roku, kiedy osiągnął wartość 688 mln ton i od tego czasu systematycznie spada. W ciągu ostatnich pięciu lat światowa produkcja koksu notuje spadki o 2,2% rocznie. Jest to spowodowane przede wszystkim niższą produkcją w wielkich piecach oraz wymaganiami dotyczącymi ochrony środowiska, jakie stawiane są przed przemysłem węglowym i koksowym.

Około 80% konsumpcji koksu na świecie przypada na kraje azjatyckie, a tylko 6% na kraje UE. W Unii Europejskiej zużycie koksu kształtowane jest na poziomie 41-43 mln ton. Największymi konsumentami koksu w UE są: Niemcy, Austria, Czechy, Włochy, Rumunia oraz Anglia. Z kolei głównymi producentami koksu w UE są koksownie zintegrowane z hutami  – duże koncerny hutnicze, w tym m.in.: ArcelorMittal,  ThyssenKrupp, Salzgitter, voestalpine, Tata Steel oraz nieliczne koksownie niezintegrowane jak GIKIL, OKK, KCN,  czy JSW.

W 2018 roku nastąpił wzrost produkcji stali na świecie o 4,6% do poziomu 1 808,6 mln ton (wzrost o 78,8 mln ton). Największy przyrost produkcji nastąpił w Azji (+67,9 mln ton, tj. o 5,6%), w tym w samych Chinach do poziomu 928,3 mln ton (+57,4 mln ton, tj. o 6,6%). Produkcja stali w Europie nie uległa znacznej zmianie i osiągnęła poziom 311,8 mln ton (+0,1 mln ton). W krajach Unii Europejskiej nastąpił niewielki spadek poziomu produkcji stali do 168,1 mln ton (-0,4 mln ton, tj. o 0,3%).

Krajowe zużycie stali wyniosło około 15 mln ton. W 2018 roku ceny podstawowych wyrobów stalowych na rynku europejskim były stabilne. Rynek stali w UE w 2018 roku wykazywał stosunkowo szybkie tempo wzrostu i był wspierany przez dobre wyniki operacyjne sektorów wykorzystujących stal.