Ochrona środowiska

Obecność górnictwa i zakładów koksowniczych w regionie przyczynia się do rozwoju gospodarczego, gwarantuje utrzymywanie miejsc pracy oraz zasila lokalne budżety. Branży towarzyszą koszty środowiskowe związane z zakłócaniem krajobrazu, emisją zanieczyszczeń, szkodami górniczymi, emisją hałasu czy zakłóceniem równowagi hydrologicznej. Dążymy do stałej poprawy stanu środowiska poprzez działania minimalizujące negatywny wpływ. Stoimy stanowisku, że najlepszą miarą odpowiedzialności za otoczenie jest efektywność działania.

W 2018 w Grupie JSW nie odnotowano poważnych awarii ze skutkiem środowiskowym, jak również nie nałożono na żadną ze spółek w Grupie kary za naruszenie przepisów ochrony środowiska.

Filozofia zarządcza w Grupie JSW zakłada poszanowanie lokalnych społeczności i terenów przez nie zamieszkiwanych, na których realizowane jest wydobycie i produkcja. Wychodzimy z założenia, że naszym zobowiązaniem jest ograniczenie uciążliwości i kosztów społecznych tam, gdzie nie mogą być one całkowicie wyeliminowane. Jednocześnie czujemy się zobligowani do rekompensowania społecznościom skutków naszego niekorzystnego oddziaływania. Konsekwencją takiego myślenia o zarządzaniu jest poczucie odpowiedzialności za tereny, z których JSW wycofuje się, kończąc eksploatacje złóż.

Po zakończeniu wydobycia w kopalni Krupiński w Suszcu i przekazaniu jej do Spółki Restrukturyzacji Kopalń, zaczęliśmy inicjować pomysły na zagospodarowanie potencjału tych terenów poprzez zlokalizowanie tam innej działalności Grupy JSW, w tym również działalności innowacyjnej technologicznie.

Lokalizacja byłej kopalni Krupiński pozwala na budowę samowystarczalnego pod względem energii i ciepła osiedla mieszkaniowego z geotermią, co wpisuje się w rządowy program Mieszkanie Plus. Projekt budowy osiedla jest jednak zależny od wyników badań geotermalnych i planów budowy podziemnej elektrowni szczytowo-pompowej.

Innym rozwiązaniem jest Park Innowacji. Przedmiotem działalności byłoby wsparcie rozwoju inicjatyw typu start-up dedykowanych głównie dla inwestorów działających na terenie i w sąsiedztwie gminy Suszec. Jastrzębska Spółka Węglowa ma również szereg pomysłów związanych z projektami energetycznymi pod nazwą „ZIELONA DOLINA”. Ich realizacja zakłada budowę m.in.: podziemnego zbiornika gazu, instalacji farm PV, stacji ładowania pojazdów elektrycznych, magazynu energii termicznej oraz Europejskiego Centrum Małej Energetyki Metanu. Tereny i obiekty byłej kopalni Krupiński mają potencjał, który pozwala na realizację dużych przedsięwzięć przemysłowych, wokół których będą powstawać swoiste ekosystemy biznesowe.

Poniższa tabela zwiera informacje o położeniu i powierzchni  terenów ze wskazaniem powierzchni już zrekultywowanej oraz wymagającej rekultywacji:

W 2018 roku JSW prowadziła działania w celu ograniczenia ilości i ładunku zasolonych wód dołowych odprowadzanych do cieków powierzchniowych poprzez ich maksymalne wykorzystanie do celów technologicznych kopalń oraz w wyrobiskach podziemnych w prewencji pożarowej i likwidacji zbędnych wyrobisk. Niewykorzystane wody z odwodnienia kopalń: Borynia-Zofiówka- Jastrzębie oraz Pniówek odprowadzono do rzeki Odry z wykorzystaniem metody hydrotechnicznej ochrony wód, tj. systemu retencyjno-dozującego „Olza”, eksploatowanego przez PGWiR. W 2018 roku systemem „Olza” odprowadzono 4,8 mln m³ wód z odwodnienia kopalń JSW.

Grupa JSW prowadzi monitoring zasolenia on-line rzeki Olzy i Odry, monitoring wód powierzchniowych zgodny z wydanymi decyzjami. Podobnie w przypadku terenów rekultywacji prowadzony jest monitoring jakości wód.

Zużycie wody w JSW

Jednym ze skutków prowadzonej przez Grupę działalności wydobywczej jest powstawanie odpadów wydobywczych. W roku 2018 przy wydobyciu i przeróbce węgla wytworzono 10,8 mln mg (ton) odpadów wydobywczych. W celu zminimalizowania negatywnego oddziaływania wytwarzanych odpadów wydobywczych na środowisko naturalne oraz zwiększenia przychodów poprzez racjonalne gospodarowanie nimi, Grupa realizowała strategiczne kierunki działań, do których należą:

• ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów,
• zwiększenie wykorzystania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych,
• sprzedaż odpadów w postaci nieprzetworzonej,
• produkcja i sprzedaż kruszyw produkowanych z odpadów,
• zagospodarowanie odpadów w obiektach gospodarki odpadami wydobywczymi na powierzchni

JSW kontynuowała również  działania związane z wykorzystaniem odpadów wydobywczych wraz z odpadami elektrownianymi oraz wodą zasoloną do wypełniania i doszczelniania zrobów ścian zawałowych w  celach zwalczania zagrożenia pożarowego i metanowego, ograniczenia emisji metanu i osiadań terenu, poprawy warunków wentylacji oraz wypełniania zlikwidowanych i otamowanych zbędnych wyrobisk górniczych. Zwiększenie wykorzystania odpadów wydobywczych w podziemnych wyrobiskach górniczych realizowane było poprzez systematyczną rozbudowę i modernizację instalacji do zatłaczania mieszanin doszczelniających.

Optymalne wykorzystanie wytwarzanych odpadów wydobywczych w budownictwie drogowym i  komunikacyjnym, do prac inżynieryjno-budowlanych oraz hydrotechnicznych prowadzone było poprzez intensyfikację działań w zakresie produkcji kruszyw w instalacjach zakładów przeróbczych kopalń i ich sprzedaży.

Zagospodarowanie odpadów wydobywczych w obiektach gospodarki odpadami wydobywczymi na powierzchni prowadzone było zgodnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, planami gospodarki odpadami oraz aktualnie obowiązującymi przepisami w zakresie gospodarki odpadami w kierunkach uzgodnionych z lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego.

Na wszystkich obiektach gospodarki odpadami wydobywczymi Grupa realizowała zadania związane z zabezpieczeniem środowiska przed negatywnym oddziaływaniem nagromadzonych odpadów wydobywczych oraz zagospodarowaniem terenów przekształconych w wyniku działalności górniczej w  celu ich odnowy oraz przywrócenia walorów przyrodniczych i krajobrazowych poprzez przypisanie im funkcji użytkowych.

Całkowita ilość wytworzonych odpadów i ścieków w JSW

Głównym źródłem emisji GHG wynikającym z działalności Grupy jest dwutlenek węgla z procesów energetycznego spalania paliw oraz metan pochodzący z wentylacji wyrobisk kopalnianych.

W 2018 roku Grupa JSW ograniczała emisję gazów cieplarnianych poprzez maksymalne wykorzystanie energetyczne gazu z odmetanowania kopalń. W wyniku wykorzystania ujmowanego metanu do produkcji energii elektrycznej i cieplnej w układach wysokosprawnej kogeneracji w 2018 roku uzyskano zmniejszenie emisji metanu do atmosfery o około 74,8 mln m³. Wprowadzono także  procedury związane z uruchomieniem kolejnych silników na gaz z odmetanowania w kopalniach Budryk oraz Knurów-Szczygłowice.

W segmencie koksowniczym Grupa JSW stale prowadzi  nadzór nad efektywnym i racjonalnym wykorzystaniem gazu koksowniczego.

W sierpniu 2018 roku została wyłączona z eksploatacji Koksownia Dębieńsko, będąca instalacją biorącą udział w systemie handlu uprawnieniami do emisji CO_2. W grudniu 2018 roku został sporządzony Raport roczny o emisji CO_2, przedłożony do weryfikacji oraz pozytywnie zweryfikowany przez uprawnionego weryfikatora. W związku z uczestnictwem JSW KOKS w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do dwutlenku węgla, Grupa na bieżąco szacuje koszty, jakie będzie musiała ponieść w związku z eksploatacją instalacji koksowniczych, elektrowni i elektrociepłowni w czwartym okresie rozliczeniowym, obejmującym lata 2021-2030.

Poniższa tabela zawiera informacje o emitowanych do atmosfery gazach i substancjach w JSW

Najbliższymi obszarami należącymi do europejskiej sieci Natura 2000  dla JSW  Ruch Zofiówka są: wspomniany już Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Dolina Górnej Wisły” (PLB 240001) oddalony od Obszaru i Terenu Górniczego „Jastrzębie Górne I” o około 7,7 km na południowy wschód. Drugim terenem cennym przyrodniczo jest Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Zbiornik Goczałkowicki – Ujście Wisły i Bajerki”  (PLH 240039) oddalone od terenu górniczego o około 8,6 km w kierunku południowo-wschodnim.

W granicach Obszaru Górniczego „Knurów” (JSW Ruch Knurów) znajdują się tereny należące do Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. Oddziaływanie eksploatacji węgla na teren Parku jest nieznaczne i nie narusza celów ochrony, dla których ustanowiono Park.

Z kolei zachodnia (na zachód od rzeki Bierawki)część Obszaru Górniczego „Szczygłowice I” (JSW Ruch Szczygłowice) znajduje się w obrębie Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”. Park zajmuje powierzchnię 494 km2 a z otuliną 635 km2 i należy do największych w Polsce. W granicach parku rozpoznano 48 gatunków roślin chronionych. Na terenie Obszaru Górniczego znajdują się pomniki przyrody ożywionej – są to pojedynczo rosnące drzewa: dęby szypułkowe w Szczygłowicach. Tereny zlokalizowane w granicach Parku podlegają ochronie ze względu na walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe.

Najbliższymi dla kopalni JSW Ruch Szczygłowice obszarami należącymi do europejskiej sieci Natura 2000 są: Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Podziemia Tarnogórsko – Bytomskie (PLH 240003), oddalony od przedmiotowego terenu o około 21 km w kierunku północnym oraz Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Stawy Łężczok (PLH 240010) oddalone od przedmiotowego terenu o około 22 km na zachód.

W sąsiedztwie JSW Pniówek w Pawłowicach znajduje się kilka cennych dębów szypułkowych. W pewnej odległości od kopalni znajdują się również Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”, Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Dolina Górnej Wisły” (PLB240001) oraz Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Zbiornik Goczałkowicki- Ujcie Wisły i Bajerki” (PLH240039).

Dzięki podejmowanym przez Grupę wysiłkom na rzecz ochrony środowiska, w 2018 roku nie odnotowano strat środowiskowych będących skutkiem działania przedsiębiorstw. Spółki należące do Grupy podejmują również działania związane z monitorowaniem stanu środowiska oraz zapobieganiu i ograniczaniu negatywnych skutków oddziaływania przedsiębiorstwa m.in. poprzez:

• kontrolę osiadań powierzchni
• prowadzenie monitoringu jakości wód podziemnych i powierzchniowych
• pomiary opadów atmosferycznych
• badania parametrów wskaźnikowych w wodach opadowych i ich wykorzystywanie
• pomiary emisji zanieczyszczeń