Otoczenie regulacyjne

Regulacje krajowe

To przygotowany przez Rząd pakiet rozwiązań, którego głównym zadaniem jest wsparcie polskiej gospodarki w obliczu pandemii COVID-19. Opiera się na pięciu podstawowych filarach: ochronie miejsc pracy i bezpieczeństwa pracowników, finansowaniu przedsiębiorców, ochronie zdrowia, wzmocnieniu systemu finansowego oraz inwestycjach publicznych. Regulacje prawne składające się na pakiet obejmują szereg rozwiązań pomocowych w formie ustaw skierowanych do konkretnych branż w gospodarce, które najbardziej ucierpiały.

W dniu 4 sierpnia 2021 roku wydane zostało Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2022 roku. Na jego mocy utrzymana została na 2022 rok minimalna wielkość udziału energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w całkowitej rocznej ilości sprzedaży energii elektrycznej, która wynosi: 18,50% – w odniesieniu do energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego przed dniem wejścia w życie rozdziału 4 ustawy lub innych niż biogaz rolniczy odnawialnych źródeł energii lub uiszczonej opłaty zastępczej; 0,50% – w odniesieniu do energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy lub ekwiwalentnej ilości energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, lub uiszczonej opłaty zastępczej.

W dniu 1 września 2021 roku weszła w życie Ustawa z dnia 23 lipca 2021 roku o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadziła dla odbiorców energii istotne zmiany w zakresie sposobu kalkulacji stawek oraz poboru tzw. opłaty mocowej, stanowiącej jeden ze składników opłaty za świadczenie usługi dystrybucji energii elektrycznej. Zmiana polega na wprowadzeniu modelu, w którym wysokość opłaty dla wszystkich odbiorców energii jest uzależniona od indywidualnej krzywej poboru, czyli od różnicy pomiędzy zużyciem energii w godzinach szczytowego zapotrzebowania, a zużyciem w pozostałych godzinach doby. Zachętą do „wypłaszczenia” krzywej poboru energii jest wprowadzenie tzw. współczynników korygujących stawkę opłaty mocowej zależnych od profilu zużycia energii przez poszczególnych odbiorców.

Ponadto Ustawa daje możliwość odbiorcom posiadającym obiekty zasilane z kilku punktów poboru energii („PPE”) skorzystania z połączenia ich w jeden zagregowany, w celu wyznaczania ich łącznego profilu zużycia.

Stosunkowo płaski profil zużycia energii JSW, oraz możliwość agregacji PPE w poszczególnych zakładach Spółki, pozwala na zastosowanie przy naliczaniu opłaty mocowej dla JSW najbardziej premiowanych współczynników korygujących.

W kwietniu 2021 roku weszła w życie Ustawa z dnia 30 marca 2021 roku o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw, na mocy której wprowadzono: rozszerzenie uprawnień stron postępowania i organizacji ekologicznych względem decyzji środowiskowej oraz decyzji następczych, tj. decyzji inwestycyjnych, do wydania których wymagane jest uzyskanie decyzji środowiskowej w celu zapewnienia członkom zainteresowanej społeczności dostępu do skutecznej procedury odwoławczej przed organami wydającymi decyzje środowiskowe oraz decyzje inwestycyjne, a także procedury skargowej przed sądami administracyjnymi, uwzględniającej wymogi art.11 ust. 1 dyrektywy EIA – zmiany obowiązujące od 13 maja 2021 roku; zniesienie ustawowego zwolnienia z obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w przypadku jednokrotnego wydłużenia terminu obowiązywania koncesji na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża, wyłącznie w przypadku, gdy wydłużenie koncesji uzasadnione jest racjonalną gospodarką złożem oraz bez rozszerzenia zakresu koncesji. Zmiany obowiązujące od 20 lipca 2021 roku.

W dniu 29 marca 2021 roku Rada Giełdy przyjęła nowe zasady ładu korporacyjnego dla spółek notowanych na Głównym Rynku GPW – Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021 („Dobre Praktyki 2021”). Jest to kolejna wersja zbioru zasad ładu korporacyjnego, którym od 2002 roku podlegają spółki notowane na GPW. Dobre Praktyki 2021 weszły w życie w dniu 1 lipca 2021 roku. Stosowanie przez spółki zasad ładu korporacyjnego, zawartych w Dobrych Praktykach 2021, jest dobrowolne, jednak informowanie o ich stosowaniu należy do obowiązków każdej spółki giełdowej.

W dniu 1 grudnia 2021 roku weszła w życie Ustawa o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz niektórych innych ustaw. Wprowadzone zmiany są niezwykle istotne dla Grupy, ale i dla całego sektora górnictwa kamiennego. Podstawową zmianę stanowi możliwość nieodpłatnego zbycia przez przedsiębiorstwo górnicze w okresie od 1 grudnia 2021 roku do 31 grudnia 2023 roku kopalni, zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, prowadzącej wydobycie węgla kamiennego lub roboty górnicze, w celu przeprowadzenia ich likwidacji. Zbycie może nastąpić na rzecz innego przedsiębiorstwa wskazanego w art. 8 ust. 1, którego podstawowym przedmiotem działalności jest m.in. prowadzenie likwidacji kopalni. Jedną z najistotniejszych zmian stanowi modyfikacja treści art. 11b ust. 3 i 4 wyżej wymienionej ustawy, zgodnie z którymi pracownikowi przysługuje urlop górniczy w wymiarze do czerech lat pod warunkiem, że skorzystanie z niego pozwoli pracownikowi nabyć prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2028 roku, natomiast urlop dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, przysługuje pracownikowi w wymiarze do trzech lat pod warunkiem, że skorzystanie z niego pozwoli mu nabyć prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2027 roku.

Ustawodawca sprecyzował równie wysokość świadczenia socjalnego w okresie zwolnienia z obowiązku pracy związanego z urlopem górniczym lub urlopem dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla. Ustawodawca uregulował również zasady przyznawania oraz wysokość przysługującej osobom uprawnionym jednorazowej odprawy pieniężnej. Jednocześnie wprowadzono jednolitą zryczałtowaną wysokość jednorazowej odprawy pieniężnej, która wynosi 120 000,00 PLN.

Regulacje unijne

Lista Surowców Krytycznych dla Unii Europejskiej (Critical Raw Materials List – CRM List), komunikat przygotowany przez Komisję Europejską po raz pierwszy w 2011 r. to wykaz surowców o strategicznym znaczeniu dla europejskiej gospodarki, zagrożonych znacznym ryzykiem zaburzenia dostaw z krajów trzecich. Od 2014 r. węgiel koksowy znajduje się na tej liście i do tej pory utrzymuje status surowca niezbędnego dla europejskiego przemysłu.

Aktualny wykaz CRM został opublikowany 3 września 2020 r. przez Komisję Europejską jako część Planu Działania na rzecz Surowców Krytycznych pt. „Odporność w zakresie surowców krytycznych: wytyczanie drogi do większego bezpieczeństwa i bardziej zrównoważonego rozwoju”, w którym przedstawiony został plan działań na najbliższe lata w zakresie surowców. Te działania to m.in. powołanie Europejskiego Sojuszu na rzecz Surowców– ERMA. Sojuszu rozpoczął funkcjonowanie 29 września 2020 r. a już 5 listopada JSW S.A. stała się jego członkiem i od tamtej pory aktywnie uczestniczy w pracach zespołów roboczych.

Lista Surowców Krytycznych w aktualizacji w 2020 r. została rozszerzona z 27 do 30 surowców. Zestawienie ma charakter nielegislacyjny, niemający więc wpływu na unijne prawodawstwo, zaś obecność węgla koksowego na liście nie przekłada się na bezpośrednie korzyści dla Spółki. Jednak pośrednio, uznanie węgla koksowego za surowiec krytyczny dla rozwoju unijnej gospodarki jest niezwykle ważne.

Europejski przemysł stalowy opiera się na bezpiecznych, zrównoważonych i przystępnych cenowo dostawach strategicznych surowców. Brak wystarczających wewnętrznych źródeł podaży powoduje, że Unia Europejska i jej sektor wytwórczy są praktycznie w całości zależne od importu zarówno rudy żelaza jak i węgla koksowego. Niestety emisje pochodzące z transportu morskiego, czas oczekiwania na dostawy i ich niepewność w związku z nieprzewidywalnymi zjawiskami pogodowymi to niekorzystne aspekty uzależnienia od importu tych surowców. Z tego względu dokumenty Komisji Europejskiej, Strategia Przemysłowa, Plan Działania na Rzecz Surowców Krytycznych i Lista CRM 2020, wyrażają i wyraźnie podkreślają potrzebę wsparcia i ochrony dla lokalnych dostawców, którzy zaopatrują lokalny, europejski rynek.

Lista CRM po kolejnej rewizji zostanie opublikowana w 2023 r.

W grudniu 2019 Komisja Europejska zaprezentowała strategię Europejskiego Zielonego Ładu, która jest nową strategią na rzecz wzrostu. Komisja wskazała w niej poszczególne elementy, które muszą być zrealizowane aby unijną gospodarkę uczynić neutralną klimatycznie do 2050 r. Przede wszystkim ma to być efektywne i racjonalne wykorzystywanie zasobów przy jednoczesnym działaniu na rzecz ochrony bioróżnorodności, zmniejszaniu zanieczyszczenia i tym samym transformacja w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.

Obszary polityki, które wchodzą w skład Zielonego Ładu to m.in. zrównoważony przemysł i wspieranie innowacji, inwestycje w technologie przyjazne dla środowiska, zrównoważona mobilność czy czysta energia. Aby zrealizować te cele unijny przemysł potrzebuje pionierów w dziedzinie klimatu i zasobów, którzy do 2030 r. opracowaliby pierwsze komercyjne zastosowania przełomowych technologii w kluczowych sektorach przemysłu. Najważniejsze obszary obejmują czysty wodór, ogniwa paliwowe i inne paliwa alternatywne, magazynowanie energii oraz wychwytywanie, składowanie i utylizację dwutlenku węgla. Wszystkie te działania mają sprzyjać spełnieniu ambicji UE do bycia liderem w realizacji celów zrównoważonej przyszłości i sprawiedliwej społecznie, stopniowej transformacji.

Jako jeden z kluczowych elementów Europejskiego Zielonego Ładu europejskie prawo o klimacie zawiera zobowiązanie UE do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz cel pośredni, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 r. w porównaniu z poziomem emisji z 1990 r.

Porozumienie w sprawie prawa o klimacie wprowadza również takie elementy jak zobowiązanie do zapewnienia ujemnego bilansu emisji do 2050 r., wzmocnienie przepisów dotyczących przystosowania się do zmiany klimatu, silnej spójności między politykami UE a celem neutralności klimatycznej czy zobowiązanie do podjęcia rozmów z przedstawicielami różnych sektorów w celu przygotowania sektorowych planów działania określających sposoby osiągnięcia neutralności klimatycznej w różnych obszarach gospodarki.

Komunikat w sprawie Strategii Przemysłowej dla Europy opublikowany w marcu 2020 r. określa cele jakie Komisja Europejska stawia sobie we wspieraniu wzrostu gospodarczego i dobrobytu w Europie. Przemysł europejski jest światowym liderem w wielu sektorach, odpowiadając za 20 proc. całkowitej wartości dodanej UE i zapewniając miejsca pracy dla 35 mln osób w UE. W strategii określono główne czynniki napędzające transformację przemysłową w Europie m.in. zwiększenie przemysłowej i strategicznej autonomii Europy poprzez zapewnienie dostaw surowców krytycznych przy wsparciu „Planu działania na rzecz surowców krytycznych” a także poprzez wspieranie innowacji i inwestycji. Komisja chce również wspierać przedsiębiorstwa w sprzedaży transgranicznej i wdrażać na szeroką skalę usługi cyfrowe na najwyższym poziomie. W transformacji przemysłu istnieje ryzyko uzależnienia go od surowców nieenergetycznych, które w dużej mierze są przedmiotem importu spoza UE i na które panuje duży popyt globalny. Popyt ten ma według prognoz podwoić się do 2050 r., szczególnie jeśli chodzi o surowce krytyczne, które są niezbędne w sektorach elektromobilności, baterii, odnawialnych źródeł energii, obrony, lotnictwa.

Kryzys związany z pandemią COVID-19 pokazał, że Europa jest w wysokim stopniu zależna od pozaunijnych dostawców surowców krytycznych i że zakłócenia w dostawach mają negatywny wpływ na przemysłowe łańcuchy wartości i inne sektory.

By temu zapobiegać Komisja przedstawiła 5 maja 2021 r. aktualizację Nowej Strategii Przemysłowej z 2020 r. dotyczącą tworzenia silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy po kryzysie COVID-19. Komunikatowi towarzyszą trzy dokumenty robocze służb Komisji: wstępna analiza strategicznych zależności i zdolności UE wraz ze szczegółowym przeglądem niektórych strategicznych obszarów przemysłowych a także analiza sektora stali pod kątem wyzwań i szans dla tego przemysłu. Komisja Europejska w analizie sektora energochłonnego stwierdza, że branże w jego ramach wymagają bezsprzecznie znacznych inwestycji B+R, wdrażania nowych technologii. Będą one musiały sprostać bezprecedensowym wyzwaniom wymagającym znacznych inwestycji aby osiągnąć ekologiczną i cyfrową transformację, zachowując jednocześnie konkurencyjność w skali globalnej.

Komisja Europejska w lipcu 2021 r. przedstawiła pakiet „Fit for 55”, który obejmuje pakiet nowelizacji regulacji kluczowych dla redukcji emisji UE o 55% do 2030 r. Regulacje te mają służyć nie tylko wprowadzeniu w życie założeń strategii Zielonego Ładu ale również realizacji europejskiego prawa o klimacie. Pakiet obejmuje kilkanaście wniosków rewizji istniejących aktów prawnych jak i nowe inicjatywy. Rewizji podlegają: system ETS, dyrektywa o odnawialnych źródłach energii REDII (zwiększono poziom docelowy tj. do 2030 r. 40% energii ma być produkowane ze źródeł odnawialnych; konkretne wartości docelowe dla krajów będą zaproponowane w odniesieniu do wykorzystania energii z OZE w transporcie, przemyśle, budynkach, ogrzewaniu i chłodzeniu), dyrektywa o efektywności energetycznej, rozporządzenie o infrastrukturze paliw alternatywnych (nałożenie na państwa członkowskie obowiązku zwiększenia zdolności ładowania i tankowania samochodów elektrycznych i wodorowych).

W pakiecie pojawiły się również nowe inicjatywy legislacyjne w tym m.in. propozycja wprowadzenia mechanizmu dostosowania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (Carbon Boarder Adjustment Mechanism- CBAM). Mechanizm wprowadzi cenę za emisje CO2 produktów importowanych, tak by uniknąć przenoszenia wysokoemisyjnej produkcji poza UE.  Sektory które mają być objęte CBAM to cement, stal, aluminium, nawozy, energetyka. CBAM zaprojektowany jest tak, by  działać równolegle z unijnym system EU ETS, a od 2026 r. alokacja darmowych uprawnień ETS dla sektorów objętych CBAM będzie co roku zmniejszać się o 10%, by w końcu zastąpić przydział bezpłatnych uprawnień w sektorach nim objętych.

Kolejną propozycją jest wniosek o rozporządzenie z dn. 15.12.2021 r. w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym (ropa, gaz, węgiel). Komisja zakłada, że po wprowadzeniu nowych przepisów do 2030 r. emisje metanu związane z ropą naftową, gazem i węglem będą o 80% niższe. Zarówno kopalnie węgla koksowego i energetycznego będą podlegać wymogowi pomiarów, raportowania i weryfikacji emisji metanu, a wszystkie te działania monitorować będzie niezależne Międzynarodowe Obserwatorium Emisji Metanu (IMEO), które rozpoczęło działalność 31.10.2021 r. Zakaz odpowietrzania szybów wentylacyjnych, który miałby wejść w życie w 2027 r. wg propozycji legislacyjnej nie obejmie, wg zaproponowanej przez KE wersji rozporządzenia, kopalni węgla koksowego.

Plan Działania na rzecz Gospodarki o Obiegu Zamkniętym został publikowany przez Komisję Europejską wraz ze Strategią Przemysłową ponieważ przejście na zrównoważony system gospodarczy jest nieodzowną jej częścią. Komisja chce wzmocnić możliwości dalszego propagowania obiegu zamkniętego w procesach przemysłowych, szczególnie tych energochłonnych. Ma to nastąpić m.in. poprzez ułatwienie i umożliwienie symbiozy przemysłowej czyli przemiany produktu ubocznego jednej branży przemysłu w surowiec dla innej branży. Grupa JSW prowadzi prace nad projektami wprowadzenia na rynek innowacyjnych produktów węglopochodnych, które mają zastosowania w przemyśle chemicznym. Sektor produkcji baterii czy wodorowy są wykazane przez Komisje jako jedne z priorytetowych i to w nich mają najszybciej być wprowadzone nowe podejście do optymalizacji zasobów, chodzi tu przede wszystkim o etyczne pozyskiwanie surowców i bezpieczeństwo dostaw. Trwający przegląd dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (EID) dotyczy również propagowania GOZ w procesach przemysłowych, w tym włączenie praktyk GOZ do przyszłych dokumentów dotyczących konkluzji BAT. Grupa JSW stopniowo wprowadza zasady GOZ w swojej działalności ograniczając, wykorzystując i zagospodarowując odpady takie jak metan, zasolona woda czy gaz koksowniczy poprzez optymalizacje procesów i ich dalsze przetwarzanie.

Rosnące wymagania Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska znajdują odzwierciedlenie również w zwiększonych ograniczeniach i regulacjach prawnych związanych z redukcją emisji pyłów i gazów cieplarnianych.

Grupa JSW prowadzi stały nadzór nad wymaganiami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska realizując niezbędne zadania inwestycyjne, pozwalające na spełnienie wszystkich wymogów środowiskowych. Świadome i odpowiedzialne działanie w oparciu o najwyższe standardy środowiska oraz konsekwencja w wypełnianiu zadań środowiskowych należą do priorytetowych zadań.

Jednym z celów priorytetowych Unii Europejskiej jest przeciwdziałanie zmianom klimatycznym poprzez m.in. ograniczanie zużycia naturalnych surowców energetycznych, wprowadzanie nowoczesnych i efektywnych technologii w zakresie produkcji energii, ograniczanie emisji dwutlenku węgla, zmniejszanie zużycia energii oraz zwiększenie znaczenia energetyki odnawialnej. Dla osiągnięcia tych celów Unia Europejska wprowadziła 16 lat temu system EU ETS, który jest systemem pułapów  handlu, polegający na wprowadzeniu limitu łącznych emisji niektórych gazów cieplarnianych emitowanych przez ponad 11 tysięcy elektrowni i zakładów produkcyjnych w państwach członkowskich, na Islandii, w Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii. Około 45% całkowitych emisji w UE jest objętych tym systemem.

W ramach trwającej rewizji dyrektywy o ETS Komisja proponuje rozszerzenie systemu ETS o sektor transport morski, zaś oddzielny system (mini-ETS) ma objąć budownictwo i transport drogowy. Rewizja ma dostosować pulę uprawnień do emisji do podwyższonego celu redukcji w sektorach ETS na poziomie 61% do 2030 r. Propozycja obejmuje również zwiększenie funduszu innowacyjnego i modernizacyjnego. Państwa członkowskie będą zobowiązane do przeznaczania całości dochodów z ETS na projekty klimatyczne i energetyczne.

Dyrektywa jest głównym instrumentem UE regulującym emisje zanieczyszczeń z instalacji przemysłowych zaś jej głównym celem jest osiągnięcie możliwie najwyższego poziomu ochrony środowiska i ludzkiego zdrowia poprzez ograniczenie szkodliwych emisji przemysłowych w całej Unii stosując najlepsze dostępne techniki (BAT). Dyrektywa opiera się na kilku filarach jak np. zintegrowane podejście, wykorzystanie najlepszych dostępnych technik, elastyczność, kontrola i udział społeczeństwa.

Komisja Europejska w ramach pakietu Fit for 55 przedstawiła na początku kwietnia 2022 r. propozycję legislacyjną mającą na celu aktualizację i modernizację dyrektywy. Komisja chce rozszerzyć zakres dyrektywy o kolejne instalacje przemysłowe (m.in. wydobycie minerałów, czy produkcję baterii) i przemysłowe gospodarstwa rolne. Prace nad rewizją dyrektywy IED w Parlamencie i Radzie Unii zajmą ok. dwóch lat, przepisy wejdą w życie prawdopodobnie w 2026 r., zaś państwa członkowskie będą miały 18 miesięcy na transpozycję dyrektywy do ustawodawstwa krajowego. Następnie najlepsze dostępne techniki  (BAT) zostaną opracowane i po przyjęciu przez Komisję, podmioty przemysłowe będą miały cztery lata na dostosowanie się do nich.

Unijne regulacje prawne odnoszące się do środowiska i korzystania z zasobów naturalnych ulegają ciągłym zmianom, a tendencją ostatnich lat w tym zakresie jest podwyższanie obowiązujących standardów. Grupa JSW chcąc im sprostać musi na bieżąco weryfikować czy eksploatowane instalacje technologiczne spełniają wymagania określone przez unijną Dyrektywę IED o emisjach przemysłowych. Dla instalacji posiadających pozwolenia zintegrowane, kluczowe jest spełnianie wymagań tzw. Konkluzji BAT, które to są decyzją wykonawczą Komisji Europejskiej i wynikają wprost z Dyrektywy IED. W trwającej rewizji dyrektywy IED nastąpi również przegląd konkluzji BAT pod kątem włączenia do nich praktyk gospodarki o obiegu zamkniętym, kładąc szczególny nacisk na odzysk cennych minerałów i surowców.

Konkluzje są bezpośrednio wiążące w państwach członkowskich, obowiązują więc wszystkie zakłady danej branży w całej Unii Europejskiej i służą określeniu wielkości emisji zanieczyszczeń, jak również temu,  aby limity emisyjne odzwierciedlały właściwe proporcje między korzyściami a kosztami. Modernizacja infrastruktury w koksowniach (baterie koksownicze, instalacje do oczyszczania i efektywnego wykorzystania gazu koksowniczego) – oprócz odnowienia potencjału produkcyjnego zakładów Grupy JSW – zawsze ma na celu zmniejszenie ich oddziaływania na środowisko.

Rozporządzenie 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje dotyczy utworzenia pierwszego na świecie systemu klasyfikacji dla zrównoważonych działalności gospodarczych.

Ocenie według kryteriów określonych w taksonomii podlega działalność gospodarcza i to czy jest ona zrównoważona pod kątem środowiskowym czy też nie. Działalność podlega oznaczeniu za pomocą europejskiego systemu klasyfikacji NACE, którego odpowiednikiem polskim jest PKD. Na tej podstawie można oznaczyć, w jakim stopniu cała działalność określonej spółki jest zrównoważona, następnie na tej podstawie możliwa jest ocena stopnia zrównoważenia środowiskowego produktu finansowego lub portfela inwestycyjnego. Taksonomia dotyczy wyłącznie kwestii środowiskowych, tj. nie odnosi się do aspektów społecznych ani ładu korporacyjnego. Komisja przygotowuje akty delegowane dotyczące zgodności działalności z poszczególnymi celami środowiskowym wymienionymi w artykule 9 rozporządzenia.

System klasyfikacji będzie musiał być używany przez państwa członkowskie i Unię Europejską, uczestników rynku finansowego oferujących produkty finansowe, spółki finansowe i niefinansowe objęte raportowaniem niefinansowym (Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości niefinansowej NFRD)- dotyczy to dużych spółek użyteczności publicznej zatrudniających ponad 500 pracowników, obejmując około 6000 dużych firm i grup w całej UE.

Działalność zrównoważona środowiskowo będzie musiała spełniać następujące warunki: przyczyniać się istotnie do realizacji jednego z sześciu celów rozporządzenia (ujętych w artykule 9 rozporządzenia), nie szkodzić żadnemu z tych celów a także być prowadzona zgodnie z zasadami konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Przepisy dotyczące celów środowiskowych w zakresie łagodzenia i adaptacji do zmian klimatu stosuje się od dnia 1 stycznia 2022 r., a przepisy dotyczące pozostałych czterech celów środowiskowych (woda, recykling, zanieczyszczenia, bioróżnorodność) od dnia 1 stycznia 2023 r.  Szczegółowe wymogi co należy raportować zawarte są w Akcie Delegowanym do art. 8 Taksonomii.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088  z dn. 27.11.2019r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych od 10 marca 2021 r. funkcjonuje w UE jako akt wiążący w całości, jest więc bezpośrednio stosowany w każdym państwie członkowskim. Oznacza to, że akt ten stał się częścią krajowego systemu prawnego wywierając bezpośrednie skutki w stosunku do uczestników rynku finansowego i doradców finansowych.

SFDR ma zastosowanie do produktów inwestycyjnych oraz usług doradztwa i zarządzania portfelem oraz reguluje obowiązki informacyjne podmiotów rynku finansowego.  Rozporządzenie nakłada na instytucje finansowe, w tym banki, nowe obowiązki w zakresie przejrzystości i ujawniania podejścia do zarządzania ryzykami dla zrównoważonego rozwoju w ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej i podejmowanych przez dany podmiot decyzji inwestycyjnych. Bezpośredniemu stosowaniu podlegają również akty wykonawcze do rozporządzenia, które w sposób szczegółowy regulują spoczywające na podmiotach obowiązki, tzw. regulacyjne standardy techniczne (Regulatory Technical Standards- RTS). Standardy te określają dwa rodzaje ujawnień, do których zobligowane będą instytucje finansowe- na poziomie instytucji finansowej i na poziomie produktu.

Komisja Europejska wspierając realizację celów określonych w Europejskim Zielonym Ładzie, w tym starając się stworzyć lepsze warunki dla zrównoważonych inwestycji m.in. w sektorze prywatnym, dokonuje przeglądu dyrektywy 2014/95/UE z 22.10.2014 r. w sprawie sprawozdawczości niefinansowej (Non-Financial Reporting Directive). Wraz z rewizją (projekt przedstawiony w kwietniu 2021 r.) opracowane zostaną również podstawy nowego europejskiego standardu raportowania zagadnień zrównoważonego rozwoju.

Nowy obowiązek raportowania i zwiększenie zakresu ujawniania danych środowiskowych obejmie wszystkie duże spółki, grupy kapitałowe oraz spółki giełdowe i będzie wymagać audytu. Spółki zależne będą nadal zwolnione z raportowania jeśli spółka dominująca zaraportuje zgodnie z wymogami UE. Pełna wersja głównych, europejskich standardów dla dużych spółek ma zostać wydana w rozporządzeniu pod koniec 2022 r., zaś wymogi uzupełniające i sektorowe w 2023 r. Pierwsze raporty będą musiały się ukazać w roku 2025 i przedstawiać dane za 2024 r.

Celem złożonego przez Komisję Europejską 23 lutego 2022 r. wniosku legislacyjnego jest wspieranie zrównoważonego i odpowiedzialnego postępowania przedsiębiorstw w globalnych łańcuchach wartości i wprowadza obowiązek zachowania przez przedsiębiorstwa należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Przepisy nowej dyrektywy dotyczące należytej staranności będą się odnosić m.in. do: wszystkich przedsiębiorstw UE z ograniczoną odpowiedzialnością, o znaczącym rozmiarze i mocy gospodarczej tj. zatrudniających powyżej 500 pracowników i o globalnych obrotach netto powyżej 150 mln euro. Dyrektywa będzie miała zastosowanie do własnej działalności przedsiębiorstwa, jak również jego spółek zależnych i łańcuchów wartości (bezpośrednich i pośrednich kontrahentów biznesowych). Po przyjęciu wniosku państwa członkowskie będą miały dwa lata na transpozycję przepisów do prawa krajowego.