Ochrona środowiska
Dbałość o środowisko naturalne rozumiana jest przez Grupę jako Społeczna Odpowiedzialność Biznesu wobec społeczności lokalnej, a nie tylko jako wypełnienie obowiązków wynikających ze stosowania prawa. Odpowiedzialne działanie w oparciu o najwyższe standardy środowiska, bezpieczeństwa i jakości produktów oraz konsekwencja w realizowaniu zadań środowiskowych należą do priorytetowych zadań Grupy.
Górnictwo jako branża przyczynia się do degradacji lokalnego środowiska naturalnego, między innymi poprzez zakłócanie krajobrazu czy emisję zanieczyszczeń. Prowadzonej pod ziemią działalności wydobywczej towarzyszą odkształcenia na powierzchni, które powodować mogą szkody w majątku prywatnym i publicznym, ale również zakłócają równowagę hydrologiczną. Do tego dochodzi zagospodarowanie na powierzchni skały płonnej towarzyszącej złożom węgla i urabianej wraz z nim, hałas związany pracą kopalni, czy też emisje do atmosfery pyłów i gazów, zwłaszcza przez koksownie.
Bieżące działania prowadzone przez Spółkę mające na celu minimalizację negatywnego wpływu są domeną strategicznego zarządzania operacyjnego i mają zapewnić bezpieczeństwo środowiskowe zarówno przyrodzie, jak i mieszkańcom lokalnej społeczności. Tak jak w przypadku innych obszarów biznesowych, kluczowe znaczenie dla ich poprawnego funkcjonowania ma posiadanie sytemu zarządzania środowiskowego.
System zarządzania środowiskowego Grupy
W wybranych spółkach wchodzących w skład Grupy wdrożone zostały odrębne systemy zarządzania środowiskowego certyfikowane zgodnie z normą PN-EN ISO 14001:2015. Dodatkowo spółka PGWiR posiada wdrożony system zarządzania środowiskowego EMAS, stanowiący spełnienie wymogów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 roku w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie oraz Rozporządzenie Komisji (UE) 2017/1505 z dnia 28 sierpnia 2017 roku (EMAS III). Spółka PGWiR została wpisana przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska do krajowego rejestru EMAS. System zarządzania środowiskowego pozwala na identyfikację i nadzór wszystkich obszarów działalności mających lub mogących mieć wpływ na środowisko naturalne. Każda ze spółek posiadająca wdrożony system zarządzania środowiskowego identyfikuje znaczące aspekty środowiskowe, czyli te, które mają lub mogą mieć wpływ na środowisko, wynikające z prowadzonej działalności. Co roku przeprowadzana jest ocena aspektów środowiskowych w oparciu o obiektywne kryteria przyjęte w określonych procedurach.
System zarządzania środowiskowego pozwala na identyfikację i nadzór wszystkich obszarów działalności mających lub mogących mieć wpływ na środowisko naturalne. Każda ze spółek posiadająca wdrożony system zarządzania środowiskowego identyfikuje znaczące aspekty środowiskowe, które mają lub mogą mieć wpływ na środowisko wynikające z prowadzonej działalności. Co roku przeprowadzana jest ocena aspektów środowiskowych w oparciu o obiektywne kryteria przyjęte w określonych procedurach.
W oparciu o politykę systemu zarządzania środowiskowego na bieżąco podejmowane są działania mające na celu realizację jej założeń, m.in. poprzez określanie, monitorowanie i realizowanie celów środowiskowych. Wyznaczone cele uwzględniają wymagania prawne i inne związane z działalnością poszczególnych spółek, znaczące aspekty środowiskowe, zidentyfikowane ryzyka i szanse, możliwości finansowe i technologiczne oraz oczekiwania stron zainteresowanych.
W JSW system zarządzania środowiskowego jest częścią Zintegrowanego Systemu Zarządzania jakością – wg wymagań normy ISO 9001; bezpieczeństwem i higieną pracy wg wymagań normy – PN-N – 18001 oraz bezpieczeństwem informacji wg wymagań normy – 27001, w zakresie: wydobywanie, przeróbka i sprzedaż węgla.
Zgodnie z deklaracją Prezesa Zarządu JSW ujętą w Polityce Zintegrowanego Systemu Zarządzania, w zakresie systemu zarządzania środowiskowego przyjęto iż, „Działalność gospodarcza prowadzona przez JSW jest zgodna z wymaganiami prawnymi i innymi, natomiast cały proces wydobywania, przeróbki i sprzedaży węgla realizowany jest w sposób minimalizujący negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne. Realizacja programu środowiskowego oraz zapobieganie zanieczyszczeniom i awariom zapewnia dążenie do stałej poprawy stanu środowiska”.
W poszczególnych Zakładach JSW prowadzona jest okresowa ocena zgodności z obowiązującymi wymaganiami prawnymi i innymi, ocena stopnia realizacji celów środowiskowych oraz monitorowanie znaczących aspektów środowiskowych. Zarówno wymogi prawne jak i inne powiązane zostały ze zidentyfikowanymi aspektami środowiskowymi, ryzykami i szansami, stronami zainteresowanymi jak również wyznaczone zostały dla nich osoby odpowiedzialne za realizację i nadzór.
Wpływ działalności Grupy na środowisko naturalne W 2021 roku
W 2021 roku Grupa prowadziła prace nad przygotowaniem Strategii środowiskowej Grupy JSW do roku 2030 z perspektywą do roku 2050, która zakłada redukcję emisji GHG do roku 2050 jako odpowiedź na nowe wyzwania zachodzących zmian regulacyjnych i sprecyzowania roli Grupy w transformacji środowiskowej i energetyczno-klimatycznej Polski i Unii Europejskiej. Zakłada ona kontynuację zintegrowanych działań na rzecz ochrony środowiska, prowadzonych z poszanowaniem określonych prawem warunków środowiskowych, przy uwzględnieniu zachodzących zmian transformacyjnych, potrzeb lokalnych interesariuszy oraz społeczności lokalnej. Wyznaczono cztery kluczowe obszary, a w każdym z nich określono najważniejsze kierunki działania:
| OBSZARY ZAANGAŻOWANIA GRUPY | |||
|---|---|---|---|
| OCHRONA POWIETRZA I OGRANICZENIE EMISJI | OCHRONA WÓD I BIORÓŻNORODNOŚCI | ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA ODPADAMI | POSZANOWANIE ZASOBÓW I REKULTYWACJA |
| Redukcja śladu węglowego organizacji o 30% względem 2018 roku Maksymalizacja wykorzystania metanu i gazu koksowniczego do produkcji energii |
Racjonalna gospodarka wodno-ściekowa, w tym w zakresie odprowadzania zasolonych wód dołowych |
Zwiększenie wytwarzania produktów z udziałem odpadów wydobywczych do zastosowań w inwestycjach infrastrukturalnych |
Zarządzanie terenami poprzemysłowymi, umożliwiające przywrócenie walorów użytkowych i przyrodniczych |
Stosowane rozwiązania i technologie zapewniają transformację w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym („GOZ”), będącą niezbędnym elementem tworzenia niskoemisyjnej, zasobooszczędnej, innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki, które mają przyczynić się do zmiany modelu rozwoju gospodarczego określonego przez Komisję Europejską. Wyznaczone w Strategii kierunki działań w obszarze wykorzystania metanu do produkcji energii elektrycznej, śladu węglowego organizacji i produktu, zarządzania terenami poprzemysłowymi, zagospodarowania zasolonych wód dołowych oraz wytwarzania produktów z udziałem odpadów wydobywczych do zastosowań w inwestycjach infrastrukturalnych stanowią element zrównoważonego modelu biznesowego i przyczynią się do realizacji priorytetów w ramach GOZ oraz przeciwdziałania zmianom klimatu. Realizowane przez Grupę dobre praktyki wpisują się również w kluczowe obszary Europejskiego Zielonego Ładu, do których należą m. in.: redukcja zanieczyszczeń, ochrona klimatu, czysta energia, gospodarka cyrkularna.
Działalność w obszarze przemysłu wydobywczego wskazuje na pośredni, duży wpływ prowadzonej działalności na zużycie surowców naturalnych, produkcję odpadów, zużycie energii i paliw oraz emisję do atmosfery. Wydobyciu węgla towarzyszy nierozłącznie wydobycie metanu jako kopaliny towarzyszącej stanowiącego gaz cieplarniany wpływający na nasz klimat. Staramy się w jak największym stopniu uchwycić go i zagospodarować jednak ze względów bezpieczeństwa pracy górników na dole nie możemy uniknąć jego emisji wraz z powietrzem wentylacyjnym z szybów wydechowych.
Gospodarka wodna i ściekowa
Pobór wód
We wszystkich kopalniach Grupy wykorzystywana jest: woda pitna (wykorzystywana przede wszystkim do celów socjalno-bytowych oraz do zasilania sieci przeciwpożarowej na dole kopalń) i woda przemysłowa (do celów technologiczno - produkcyjnych, tj. uzupełniania ubytków w obiegach chłodzących sprężarek, zasilania rurociągów przeciwpożarowych na dole kopalń oraz uzupełnienia strat wody w obiegu wodno - mułowym zakładów przeróbki mechanicznej węgla).
| Zużycie wody (Grupa JSW ) (mln m3) | 2021 | 2020 | DYNAMIKA 2020=100 |
|---|---|---|---|
| Pobór wód ogółem: | 21,06 | 20,21 | 104,2 |
| Wody powierzchniowe | 10,52 | 9,29 | 113,2 |
| Woda pitna | 0,0000 | 0,0041 | 0,0 |
| Woda przemysłowa | 10,52 | 9,28 | 113,4 |
| Wody podziemne | 3,45 | 3,54 | 97,5 |
| Woda pitna | 3,45 | 3,54 | 97,5 |
| Zakup wody | 7,09 | 7,38 | 96,1 |
| Woda pitna | 2,45 | 2,38 | 102,9 |
| Woda przemysłowa | 4,64 | 5,0 | 92,8 |
| Zrzut wód opadowych i roztopowych | 0,35 | 0,29 | 120,7 |
| do wód powierzchniowych | 0,323 | 0,268 | 120,5 |
| do gruntu | 0,022 | 0,023 | 95,7 |
| do osób trzecich | 0,008 | 0,003 | 266,7 |
| Woda odzyskana | 4,71 | 4,30 | 109,5 |
| Całkowite zużycie wody: | 23,79 | 22,53 | 105,6 |
| Woda pitna | 5,47 | 5,7 | 96,0 |
| Woda przemysłowa i odzyskana | 18,32 | 16,83 | 108,9 |
| Wskaźnik zużycia wody na jednostkę przychodu mln m3/mln PLN | 0,0022 | 0,0032 | 68,8 |
Ścieki socjalno-bytowe i technologiczne
Kopalnie Knurów-Szczygłowice i Budryk odprowadzają ścieki bytowe do oczyszczalni ścieków, które eksploatuje spółka PGWiR, natomiast pozostałe kopalnie odprowadzają ścieki socjalno-bytowe do kanalizacji miejskiej lub gminnej. W kopalniach Grupy w celu oszczędności wody i zminimalizowania negatywnego oddziaływania na środowisko, wody technologiczne, stosowane m.in. do procesów wzbogacenia węgla w zakładach przeróbczych oraz do chłodzenia sprężarek, znajdują się w zamkniętych obiegach wodno-mułowych. W związku z powyższym nie odprowadza się ścieków technologicznych do środowiska. Należąca do JSW KOKS Koksownia Jadwiga posiada zamknięte obiegi wodno-ściekowe. Całość powstałych ścieków bytowych, przemysłowych i opadowych jest oczyszczana w zakładowej oczyszczalni ścieków, a następnie wykorzystywana w procesie mokrego chłodzenia koksu. W Koksowni Przyjaźń oczyszczone ścieki koksownicze odprowadzane są do rzeki Bobrek, a w Koksowni Radlin – do kanalizacji miejskiej.
| Zarządzanie ściekami (Grupa JSW ) (mln m3) | 2021 |
2020 |
DYNAMIKA |
|---|---|---|---|
| Całkowita ilość ścieków, w tym: | 24,7 | 24,4 | 101,2 |
| Wytworzone | 19,4 | 18,4 | 105,4 |
| Odebrane z zewnątrz | 5,3 | 6,0 | 88,3 |
| Zagospodarowanie ścieków, w tym: | 24,7 | 24,4 | 101,2 |
| Zagospodarowanie we własnym zakresie | 3,8 | 3,5 | 108,6 |
| Odprowadzone do wód lub do ziemi | 19,6 | 19,7 | 99,5 |
| Odprowadzone do innej jednostki | 1,33 | 1,15 | 115,7 |
| Znaczące substancje zawarte w ściekach [Mg], w tym: | 236 792,7 | 249 226,4 | 95,0 |
| CHZT | 246,3 | 250,8 | 98,2 |
| BZT5 | 8,8 | 10,8 | 81,5 |
| Azot ogólny | 112,9 | 195,6 | 57,7 |
| Zawiesina | 289,2 | 319,1 | 90,6 |
| Chlorki | 228 011,8 | 238 453,4 | 95,6 |
| Siarczany | 8 026,0 | 9 856,3 | 81,4 |
| OWO | 97,7 | 140,4 | 69,6 |
| Wskaźnik emisji ścieków na jednostkę przychodu mln m3/mln PLN | 0,0023 | 0,0035 | 65,7 |
Gospodarka zasolonymi wodami dołowymi
W każdej z kopalń Grupy prowadzone jest odwadnianie poprzez odpompowanie zasolonych wód dołowych do osadników na powierzchni, gdzie podlegają procesowi mechanicznego czyszczenia. Odwodnienie zakładów górniczych prowadzone jest w oparciu o posiadane przez kopalnie pozwolenia wodnoprawne. Ze względu na wysoki poziom zasolenia kluczowym zagadnieniem jest takie prowadzenie gospodarki wodami dołowymi, aby zapobiegać degradacji środowiska. Część wód zasolonych wykorzystywana jest do uzupełniania obiegów technologicznych zakładów przeróbczych oraz do wytwarzania mieszanin doszczelniających stosowanych do prewencji przeciwpożarowej na dole kopalń wraz z odpadami z energetyki i odpadami poflotacyjnymi. Niewykorzystane wody z kopalń Borynia-Zofiówka, Jastrzębie-Bzie i Pniówek kierowane są do rzeki Odry w miejscowości Olza poprzez system retencyjno-dozujący zwany kolektorem „Olza”, który jest własnością PGWiR. Wody kopalniane pochodzące z KWK Budryk są odsalane w zakładzie w Dębieńsku (PGWiR).
Produkcja Soli Dębieńskiej realizowana jest poprzez proces odsalania najwyższej jakości solanek dostępnych na głębokości nawet 1200 m. Jest to sól, która od tysięcy lat znajdowała się pod ziemią i nie jest skażona zanieczyszczeniami jak np. sól morska. Stosowany proces technologiczny pozwala zachować w składzie produktu pożądane mikroelementy i minerały. Stała granulacja i niski poziom wilgotności eliminuje konieczność stosowania środków antyzbrylających. Obok soli spożywczej w ofercie znajduje się też sól drogowa. W wyniku realizowanego procesu unika się odprowadzania do rzeki Bierawki wód silnie zasolonych, odpompowanych z rejonów górniczych przy jednoczesnym otrzymywaniu wysokojakościowej soli warzonej. Wykorzystanie soli z zasolonych wód kopalnianych jest korzystne dla środowiska, ponieważ oznacza brak konieczności wydobycia określonego wolumenu soli kamiennej w tradycyjnych kopalniach soli (w Dębieńsku w 2021 roku wyprodukowano ponad 67 tys. ton soli).
| Zasolone wody dołowe (Grupa JSW ) (mln m3) | 2021 | 2020 | DYNAMIKA 2020=100 |
|---|---|---|---|
| Zagospodarowane | 2,0 | 1,8 | 111,1 |
| Odprowadzone do środowiska | 4,5 | 4,3 | 104,7 |
| Odprowadzone do Zakładu Odsalania | 2,4 | 2,6 | 92,3 |
| Odprowadzone do kolektora Olza | 5,1 | 4,8 | 106,3 |
| Ogółem | 14,0 | 13,4 | 103,7 |
Gospodarka odpadami
W 2021 roku Grupa kontynuowała prowadzenie gospodarki odpadami z uwzględnieniem hierarchii sposobów postępowania z nimi, ograniczając ich negatywne oddziaływanie na życie i zdrowie ludzi oraz na środowisko, w tym przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użycia. Wszystkie metody postępowania z odpadami prowadzone były przy uwzględnieniu najlepszych dostępnych technik i technologii.
Odpady wydobywcze
JSW w trakcie eksploatacji oraz procesów wzbogacania węgla w przykopalnianych zakładach przeróbki mechanicznej wytwarza znaczne ilości odpadów wydobywczych (średniorocznie ok. 11 mln Mg), w dużo mniejszym zakresie powstają odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne. Jest to spowodowane specyfiką prowadzonej działalności, a także uwarunkowaniami geologiczno-górniczymi, występującymi w kopalniach oraz wysokimi wymogami jakościowymi, jakie stawia się produkcji węgla handlowego, a w szczególności koncentratu dla potrzeb koksownictwa. Odpady powstające w trakcie eksploatacji definiowane są na podstawie Rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 roku w sprawie katalogu odpadów, jako należące do grupy 01 – tj. odpadów powstających przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin. Ze względu na genezę ich powstawania dzieli się je na te związane z robotami udostępniająco-przygotowawczymi (kod 01 01 02) oraz powstające w zakładach przeróbki mechanicznej węgla (kod 01 04 12 i 01 04 81). Udział odpadów o kodzie 01 01 02 w całej masie jest stosunkowo niewielki, w przeciwieństwie do tzw. odpadów przeróbczych.
Gospodarowanie odpadami wydobywczymi realizowane jest w oparciu o obowiązujące przepisy prawne – europejskie, polskie a także wewnętrzne przedsiębiorstwa. Odbywa się ono zgodnie z zasadami ochrony środowiska w jasno sprecyzowanych kierunkach w sposób racjonalny i planowy, ale przede wszystkim uwzględniając uwarunkowania ekonomiczno-społeczne, techniczne oraz te związane z założeniami gospodarki o biegu zamkniętym (GOZ). Grupa ma świadomość, że zrównoważone wykorzystywanie zasobów stanowiące podstawę GOZ jest kluczem do bezpiecznego gospodarowania odpadami wydobywczymi. Dlatego stanowi to jedną z ważniejszych kwestii, przede wszystkim z uwagi na wspomniane wcześniej aspekty środowiskowe, społeczne, prawne, techniczne oraz ekonomiczne.
Mając na uwadze powyższe, w październiku 2019 roku zdecydowano o opracowaniu i wdrożeniu do stosowania Strategii gospodarowania odpadami wydobywczymi. Wskazuje ona m.in. kierunki i określa sposoby postępowania z odpadami wytwarzanymi w Zakładach Górniczych należących do JSW. Strategia szczegółowo omawia i określa realizowane aktualnie i w ciągu najbliższych lat kierunki zagospodarowywania odpadów wydobywczych, wskazuje działania optymalizujące procesy gospodarowania odpadami, ale również propozycje kierunków perspektywicznych.
Do najważniejszych bieżących kierunków realizowanych w 2021 roku należały:
- wytwarzanie i sprzedaż odbiorcom zewnętrznym kruszyw skalnych górniczych,
- wytwarzanie i wykorzystywanie we własnym zakresie kruszyw skalnych górniczych,
- odzysk odpadów w obiektach gospodarki odpadami,
- odzysk odpadów na terenach poddanych rekultywacji,
- unieszkodliwianie odpadów w obiekcie CSOG,
- wykorzystywanie odpadów wydobywczych i kruszyw skalnych górniczych w zakresie usuwania szkód górniczych, wypełniania terenów niekorzystnie przekształconych,
- sprzedaż i wykorzystanie we własnym zakresie odpadów nieprzetworzonych.
W 2021 roku w zakresie gospodarowania odpadami wydobywczymi, rekultywacji oraz zagospodarowania terenów przekształconych w wyniku działalności górniczej w Grupie w dalszym ciągu stosowano takie sposoby produkcji lub formy usług oraz surowce i materiały, które pozwalały zapobiegać powstawaniu odpadów lub utrzymać ich ilość na możliwie najniższym poziomie.
Kontynuowane były działania związane z wykorzystaniem odpadów wydobywczych wraz z odpadami elektrownianymi oraz wodą zasoloną do wypełniania i doszczelniania zrobów ścian zawałowych w celach zwalczania zagrożenia pożarowego i metanowego, ograniczenia emisji metanu i osiadań terenu, poprawy warunków wentylacji oraz wypełniania zlikwidowanych i otamowanych zbędnych wyrobisk górniczych. Zwiększenie wykorzystania odpadów wydobywczych w podziemnych wyrobiskach górniczych realizowane było poprzez systematyczną rozbudowę i modernizację instalacji do zatłaczania mieszanin doszczelniających.
Optymalne wykorzystanie wytwarzanych odpadów wydobywczych w budownictwie drogowym i komunikacyjnym do prac inżynieryjno – budowlanych oraz hydrotechnicznych prowadzone było poprzez intensyfikację działań w zakresie produkcji kruszyw w instalacjach zakładów przeróbczych kopalń i ich sprzedaży. Produkcja kruszyw realizowana była zgodnie z uzyskanymi Krajowymi Ocenami Technicznymi na podstawie posiadanych przez kopalnie decyzji. Grupa planuje uzyskanie kolejnej Krajowej Oceny Technicznej dla produkowanych kruszyw, które pozwolą na rozszerzenie zakresu ich stosowania.
Zagospodarowanie odpadów wydobywczych w obiektach gospodarki odpadami wydobywczymi na powierzchni prowadzone było w sposób bezpieczny dla środowiska zgodnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, planami gospodarki odpadami oraz aktualnie obowiązującymi przepisami w zakresie gospodarki odpadami w kierunkach uzgodnionych z lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego.
Na wszystkich obiektach gospodarki odpadami wydobywczymi realizowane były zadania mające na celu zabezpieczenie środowiska przed negatywnym oddziaływaniem nagromadzonych odpadów wydobywczych oraz zagospodarowanie terenów przekształconych w wyniku działalności górniczej w celu ich odnowy oraz przywrócenia walorów przyrodniczych i krajobrazowych poprzez przypisanie im funkcji użytkowych, które w przyszłości służyć będą lokalnym społecznościom jako tereny zieleni urządzonej i lasy oraz obiekty sportowo-rekreacyjne. Obiekty gospodarki odpadami wydobywczymi objęte były rekultywacją techniczną i biologiczną, zazielenieniem gwarantujących szybkie i trwałe osiągnięcie zamierzonych efektów ekologicznych.
|
ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW WYDOBYWCZYCH |
2021 | 2020 | DYNAMIKA 2020=100 |
|---|---|---|---|
| Wytwarzanie odpadów wydobywczych, w tym: | 12,4 | 11,6 | 106,9 |
| - Kamień szybowy ( 01 01 02 ) | 0,127 | 0,093 | 136,6 |
| - Kamień ZPMW ( 01 04 12 ) | 11,5 | 10,7 | 107,5 |
| - Odpady poflotacyjne ( 01 04 81 ) | 0,81 | 0,84 | 96,4 |
| Zagospodarowanie odpadów wydobywczych na powierzchni | 11,4 | 10,6 | 107,6 |
| Zagospodarowanie kruszyw na powierzchni | 0,83 | 0,88 | 94,3 |
| Zagospodarowanie odpadów wydobywczych na dole | 0,134 | 0,141 | 95,0 |
| Zagospodarowanie kruszyw na dole | 0,0013 | 0,0010 | 130,0 |
Pozostałe odpady
Grupa wytwarza rocznie kilkadziesiąt tysięcy Mg odpadów innych niż wydobywcze i komunalne, do których należą odpady niebezpieczne oraz odpady inne niż niebezpieczne. W stosunku do wytwarzanych odpadów wydobywczych odpady te stanowią niewielki procent wszystkich odpadów wytwarzanych przez zakłady Grupy. Odpady niebezpieczne to przede wszystkim: odpady przepracowanych olejów, szlamy z biologicznego oczyszczania ścieków przemysłowych, odpady zużytego czyściwa oraz baterii i akumulatorów. Odpady inne niż niebezpieczne wytwarzane w zakładach Grupy to głównie odpady: złomu, gruzu, drewna, gumy, tworzyw sztucznych oraz zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
Grupa prowadzi segregację i selektywne magazynowanie wytwarzanych odpadów w sposób uniemożliwiający ich negatywne oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi. W 2021 roku w dalszym ciągu realizowane były działania w celu ograniczenia powstawania odpadów „u źródła”, zapobiegające powstawaniu odpadów lub pozwalające utrzymać na możliwie niskim poziomie ich wytwarzania. Prowadzone były również prace dla zapewnienia zwiększenia skuteczności selektywnego gospodarowania odpadami.
Transport odpadów niebezpiecznych ADR
W przypadku prowadzenia działalności w obszarze transportu odpadów niebezpiecznych ADR, stosowane są standardy i metodologie zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach ADR.
|
ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW WYDOBYWCZYCH |
2021 | 2020 | DYNAMIKA 2020=100 |
|---|---|---|---|
| Całkowita ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych | 0,0077 | 0,0067 | 114,9 |
| Całkowita ilość wytworzonych odpadów innych niż niebezpieczne | 12,45 | 11,70 | 106,4 |
| Odpady niebezpieczne odebrane od innej jednostki | 0,0015 | 0,015 | 100,0 |
| Odpady inne niż niebezpieczne odebrane od innej jednostki | 0,233 | 0,055 | 423,6 |
| Wskaźnik emisji odpadów na jednostkę przychodu mln Mg/mln PLN | 0,0012 | 0,0017 | 70,6 |
Bioróżnorodność
Zakłady Grupy nie działają na terenach, ani w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów wyróżniających się szczególnymi wartościami przyrodniczymi takimi jak parki narodowe, rezerwaty przyrody czy obszary Natura 2000. W dalszym sąsiedztwie znajdują się liczne tereny o wysokiej wartości przyrodniczej lub krajobrazowej, objętej różnymi formami ochrony, spośród których warto wymienić:
- Rezerwaty Przyrody: Babczyna Dolina (PGWiR – ujęcie wody przemysłowej Łąka), Żubrowisko (PGWiR – ujęcie wody przem. Łąka), Rotuz (PGWiR – ujęcie wody przem. Łąka), Las Dąbrowa (KWK Knurów-Szczygłowice), Segiet (Koksownia Jadwiga), Dolina Żabnika (Koksownia Przyjaźń) i Góra Chełm (Koksownia Przyjaźń).
- Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000: Dolina Górnej Wisły PLB240001 (KWK Borynia-Zofiówka, KWK Jastrzębie-Bzie, KWK Pniówek, PGWiR – ujęcie wody przem. Łąka), Stawy w Brzeszczach PLB120009 (PGWiR – ujęcie wody przem. Łąka) oraz Stawy Wielikąt i Las Tworkowski PLB240003 (Koksownia Radlin, PGWiR – ujęcie wody przem. Godów i wylot Kolektora Olza).
- Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk Natura 2000: Las koło Tworkowa PLH240040 (PGWiR – wylot Kolektora Olza), Zbiornik Goczałkowicki - Ujście Wisły i Bajerki PLH240039 (KWK Borynia-Zofiówka, KWK Jastrzębie-Bzie, KWK Pniówek, PGWiR – ujęcie wody przem. Łąka), Pierściec PLH240022 (KWK Pniówek, PGWiR – ujęcie wody przem. Łąka), Podziemia Tarnogórsko – Bytomskie PLH240003 (Koksownia Jadwiga), Graniczny Meander Odry PLH240013 (Koksownia Radlin, PGWiR – wylot Kolektora Olza), Łąki Dąbrowskie PLH240041 (Koksownia Przyjaźń), Łąki w Sławkowie PLH240043 (Koksownia Przyjaźń), Lipienniki w Dąbrowie Górniczej PLH240037 (Koksownia Przyjaźń), Torfowisko Sosnowiec-Bory PLH240038 (Koksownia Przyjaźń), Pustynia Błędowska PLH120092 (Koksownia Przyjaźń), Ostoja Środkowojurajska PLH240009 (Koksownia Przyjaźń), Pleszczotka PLH120092 (Koksownia Przyjaźń), Armeria PLH120091 (Koksownia Przyjaźń), Łąki w Jaworznie PLH240042 (Koksownia Przyjaźń).
- Parki Krajobrazowe: Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich (KWK Borynia-Zofiówka, KWK Jastrzębie-Bzie, KWK Knurów-Szczygłowice, KWK Pniówek, KWK Budryk, Koksownia Radlin, PGWiR – ujęcie wody przem. Łąka, Zakład Odsalania, wylot Kolektora Olza), Orlich Gniazd (Koksownia Przyjaźń), a także Dolinki Krakowskie (Koksownia Przyjaźń).
- Pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej (wszystkie zakłady Grupy).
Dzięki podejmowanym przez Grupę wysiłkom na rzecz ochrony środowiska, w 2021 roku nie odnotowano strat środowiskowych będących skutkiem działania przedsiębiorstw. Spółki Grupy podejmują również działania związane z monitorowaniem stanu środowiska oraz zapobieganiem i ograniczaniem negatywnych skutków oddziaływania przedsiębiorstwa.
Odległości terenów cennych przyrodniczo od wybranych zakładów Grupy JSW
Charakterystyka terenów cennych przyrodniczo zlokalizowane w pobliżu Grupy JSW
|
Obszar chroniony |
Rodzaj lokalizacji GK JSW |
Powierzchnia |
Charakterystyka gatunków występujących na obszarze |
|---|---|---|---|
|
Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły PLB240001 |
KWK „Borynia-Zofiówka” |
obszar Natura 2000 - 24740,2 ha |
Obszar stanowi jedną z najważniejszych ostoi miejsc lęgowych i migracji dla ponad 160 gatunków ptaków, co stanowi powyżej 70% krajowej populacji ptaków lęgowych. Ostoja składa się z Jeziora Goczałkowskiego i przyległych stawów hodowlanych założonych ponad 600 lat temu. Odnotowano tutaj występowanie co najmniej 29 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej i załącznika II Dyrektywy Siedliskowej oraz 8 gatunków znajdujących się w Polskiej Czerwonej Księdze, m.in. takich jak: perkoz dwuczuby, czapla purpurowa, bączek, bąk, dzierzba czarnoczelna, rybitwa białowąsa, ślepowron, mewa czarnogłowa, rybitwa czarna, rybitwa rzeczna. Obszar ten ma rangę ostoi ptasiej o znaczeniu międzynarodowym. |
|
Obszar Natura 2000 - Stawy Wielikąt i Las Tworkowski PLB240003 |
Koksownia Radlin |
obszar Natura 2000 - 914,5 ha |
Obszar obejmuje kompleks kilkunastu starych stawów rybnych o powierzchni sumarycznej około 400 ha, położony w dolinie Odry, z otaczającymi je łąkami, pastwiskami i polami oraz Lasem Tworkowskim. Brzegi stawów porasta szuwar trzcinowy, groble porastają stare, pomnikowe drzewa liściaste. Na terenie ostoi występuje ponad 20 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz innych, cennych i zagrożonych gatunków ptaków, w tym m.in.: bielik, błotniak stawowy, bocian biały i czarny, czapla biała, dzięcioł czarny, średni i zielonosiwy, łabędź krzykliwy. |
|
Obszar Natura 2000 - Stawy w Brzeszczach PLB120009 |
PGWiR - ujęcie wody przem. Łąka |
obszar Natura 2000 - 3065,9 ha |
Obszar obejmuje kompleks kilkunastu starych stawów rybnych o powierzchni sumarycznej około 160 ha. Stawy otaczają lasy, łąki i pastwiska oraz pola. Roślinność wodna i bagienna składa się z 260 gatunków roślin naczyniowych (w tym grążel żółty, grzybień biały, paproć salwina), w rzadkim zbiorowisku łąk ostrożeniowych występują: ostrożeń łąkowy, storczyki, bluszcz pospolity. Stawy są ważną ostoją ptaków, w tym ślepowrona, bączka, rybitwy białowąsej. Na terenie ostoi występuje 14 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 6 gatunków ptaków cennych i zagrożonych (nie wymienione w Dyrektywie). |
|
Obszar Natura 2000 - Las koło Tworkowa PLH240040 |
PGWiR - wylot Kolekora Olza |
obszar Natura 2000 - 115,1 ha |
Obszar usytuowany jest w dolinie Odry i obejmuje niewielki fragment lasów grądowych i łęgowych. Są to dobrze zachowane i cenne przyrodniczo drzewostany z licznymi fragmentami starodrzewi. Ostoja stanowi jeden z kluczowych obszarów dla zachowania ciągłości korytarza ekologicznego Odry. Na terenie tym stwierdzono występowanie 6 rodzajów siedlisk ważnych z europejskiego punktu widzenia, które zajmują prawie całą powierzchnię ostoi. Dominują tu grąd środkowoeuropejski oraz wielogatunkowe lasy łęgowe. Część terenu pokrywają również priorytetowe lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe. Ostoja jest miejscem występowanie 6 gatunków ptaków ważnych dla ochrony europejskiej przyrody m.in. derkacza, dzięcioła zielonosiwego i dzięcioła średniego. Na terenie ostoi stwierdzono również stanowiska 2 gatunków roślin z Polskiej Czerwonej Księgi. Są to bardzo rzadkie storczyki - kruszczyk siny i kruszczyk połabski. |
|
Obszar Natura 2000 - Zbiornik Goczałkowicki - Ujście Wisły i Bajerki PLH240039 |
KWK „Borynia-Zofiówka” |
obszar Natura 2000 - 1650,3 ha |
W skład ostoi wchodzi południowo-zachodni fragment Jeziora Goczałkowickiego z uchodzącą do niego rzeką Wisłą i rzeki Bajerąi. Obszar ten pokrywają gęste fragmenty łęgów, zarośli wierzbowych, wilgotnych borów oraz zbiorowisk szuwarowych i łąkowych. Obszar ostoi stanowi ważne miejsce występowania gatunków związanych ze środowiskiem wodnym i wodno-lądowym wymienionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej i załączniku I Dyrektywy Ptasiej, w tym m.in.: piskorz, kumak nizinny, trasza grzebieniasta, wydra, błotniak stawowy. Do cennych walorów przyrodniczych tego terenu zaliczyć należy rzadko występujące w Polsce fitocenozy z masowym udziałem salwinii pływającej i żabiścieku pływającego oraz bardzo liczne występowanie ptaków wodno- błotnych. |
|
Obszar Natura 2000 - Pierściec PLH240022 |
KWK „Pniówek” |
obszar Natura 2000 - 1702,1 ha |
Obszar obejmuje kolonię rozrodczą podkowca małego w zabytkowym młynie w Pierścu i żerowisko tego gatunku. Podkowiec mały jest nietoperzem wymienionym w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. |
|
Obszar Natura 2000 - Podziemia Tarnogórsko – Bytomskie PLH240003 |
Koksownia Jadwiga |
obszar Natura 2000 - 3490,8 ha |
Obszar obejmuje podziemne wyrobiska po eksploatacji rud metali ciężkich, które stanowią prawdopodobnie drugie co do wielkości zimowisko nietoperzy w Polsce w liczbie co najmniej kilkanaście tysięcy osobników. Stwierdzono tu 8 gatunków, z czego 1 - nocek duży umieszczony jest w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. |
|
Obszar Natura 2000 - Graniczny Meander Odry PLH240013 |
Koksownia Radlin |
obszar Natura 2000 - 156,6 ha |
Obszar obejmuje naturalnie meandrujący fragment doliny Odry wraz z fragmentami zachowanych cennych siedlisk nadrzecznymi (lasy łęgowe, zarośla wierzbowe, szuwary i podmokłe łąki). - 6 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Występują tutaj 2 gatunki bezkręgowców z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, w tym priorytetowy gatunek chrząszcza - pachnica dębowa oraz inne rzadkie i zagrożone bezkręgowce. |
|
Obszar Natura 2000 - Łąki Dąbrowskie PLH240041 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 384,8 ha |
Obszar jest bardzo ważny z punktu widzenia zachowania i ochrony tego siedliska w regionie. Łąki zmiennowilgotne zajmują tu wciąż dość dużą powierzchnię (ok. 50 ha), odznaczają się jeszcze dużą różnorodnością i stanowią siedlisko dla wielu gatunków cennych, w tym chronionych i zagrożonych wyginięciem. Łąki trzęślicowe oraz współwystępujące z nimi zbiorowiska ziołoroślowe stanowią główne siedlisko bytowania modraszka telejusa i modraszka nausithousa (załącznik II Dyrektywy Siedliskowej). |
|
Obszar Natura 2000 - Łąki w Sławkowie PLH240043 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 51 ha |
Obszar obejmuje niezwykle cenne pod względem przyrodniczym zespoły roślinne, bogate florystycznie i faunistycznie. Występuje tu mozaika siedlisk łąkowych (w tym łąk trzęślicowych i świeżych) i mokradłowych, z bardzo bogatą florą. Rosną tu między innymi: kosaciec syberyjski, pełnik europejski, goryczka wąskolistna, kruszczyk błotny, wyblin jednolistny, nasięźrzał pospolity, mieczyk dachówkowaty, bobrek trójlistkowy, wilżyna łąkowa, kosatka kielichowa. Na terenie ostoi stwierdzono 8 gatunków motyli. Na uwagę zasługują zagrożone gatunki wymienione w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej: modraszek argiades oraz modraszek argus. |
|
Obszar Natura 2000 - Lipienniki w Dąbrowie Górniczej PLH240037 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 296,5 ha |
Obszar o dużym zróżnicowaniu siedlisk, w szczególności: torfowiska, łąki wilgotne, zbiorowiska szuwarowe, lasy łęgowe, bory świeże i bagienne. |
|
Obszar Natura 2000 - Torfowisko Sosnowiec-Bory PLH240038 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 2 ha |
Wykształciły się tutaj zbiorowiska nawiązujące do torfowisk niskich i przejściowych z szeregiem rzadkich i chronionych gatunków roślin naczyniowych, jak również odnotowuje się gatunki charakterystyczne dla torfowisk wysokich. Występuje tutaj liczna populacja storczyka lipiennik Loesela (gatunek wymieniony w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej). |
|
Obszar Natura 2000 - Pustynia Błędowska PLH120092 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 1963,9 ha |
Obszar jest ekosystem unikatowym w skali europejskiej. Jest to największy w Europie środkowej, śródlądowy obszar występowania piasków z interesującymi formami typowymi dla krajobrazu pustynnego (wydmy). |
|
Obszar Natura 2000 - Ostoja Środkowojurajska PLH240009 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 5767,6 ha |
Obszar ma duże znaczenie jako cenna ostoja zróżnicowanych i unikatowych siedlisk przyrodniczych - łącznie zidentyfikowano 16 rodzajów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Na szczególną uwagę, wśród kompleksów leśnych, zasługują płaty żyznej buczyny sudeckiej i jaworzyny górskiej, położone na północno-wschodnich krańcach zasięgu geograficznego. Ponadto jest to ważne miejsce występowania rzadkich gatunków roślin i zwierząt (ośmiu gatunków z II Dyrektywy Siedliskowej). W jaskiniach zimują liczne gatunki nietoperzy, takich jak: podkowiec mały, nocek łydkowłosy, gacek brunatny. Poza tym znajduje się tu najbogatsze i jedno z nielicznych założonych, zastępcze stanowisko endemicznej warzuchy polskiej. |
|
Obszar Natura 2000 - Pleszczotka PLH120092 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 4,9 ha |
Tereny pogórnicze, gdzie ok 90% powierzchni obszaru zajmują wykształcone zbiorowiska muraw galmanowych (siedlisko przyrodnicze wymienione w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej), bardzo rzadkich w kraju. |
|
Obszar Natura 2000 - Armeria PLH120091 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 7,4 ha |
Obszar obejmuje tereny pogórnicze pokryte murawą galmanową, bardzo rzadką w kraju (siedlisko przyrodnicze wymienione w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej). |
|
Obszar Natura 2000 - Łąki w Jaworznie PLH240042 |
Koksownia Przyjaźń |
obszar Natura 2000 - 36,5 ha |
Obszar obejmuje niezwykle cenne pod względem przyrodniczym zespoły roślinne, bogate florystycznie i faunistycznie. Zmiennowilgotne łąki są siedliskiem chronionych, zagrożonych i lokalnie rzadkich gatunków roślin naczyniowych. Rosną tu między innymi: mieczyk dachówkowaty, kosaciec syberyjski, goryczka wąskolistna, a spośród storczyków stwierdzono lipiennika loesela (wymieniony w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej). Łąki są miejscem bytowania 15 gatunków motyl, w tym dwóch gatunków modraszków (załącznik II Dyrektywy Siedliskowej) |
|
Rezerwat Babczyna Dolina |
PGWiR - ujęcie wody przem. Łąka |
rezerwat - 76,25 ha |
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych naturalnych układów biocenotycznych charakterystycznych dla dolin rzecznych położonych w pobliżu wododziału Wisły i Odry, w zachodniej części Kotliny Oświęcimskiej. |
|
Rezerwat Żubrowisko |
PGWiR - ujęcie wody przem. Łąka |
rezerwat - 744,77 ha |
Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i turystycznych populacji żubra (Bison bonasus). |
|
Rezerwat Rotuz |
PGWiR - ujęcie wody przem. Łąka |
rezerwat - 40,63 ha |
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych, torfowisk śródleśnych wraz z fragmentami boru bagiennego i boru wilgotnego. |
|
Rezerwat Las Dąbowa |
KWK „Knurów-Szczygłowice” |
rezerwat - 76,6 ha |
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, przyrodniczych, dydaktycznych i krajobrazowych różnogatunkowych drzewostanów grądowo-łęgowych wraz z całym bogactwem gatunkowym fauny i flory |
|
Rezerwat Segiet |
Koksownia Jadwiga |
rezerwat - 24,5 ha |
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych fragmentu naturalnego lasu bukowego wraz z całym bogactwem gatunkowych fauny i flory. |
|
Rezerwat Dolina Żabnika |
Koksownia Przyjaźń |
rezerwat - 48 ha |
Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych biocenoz wodnych oraz torfowisk niskich i przejściowych ze stanowiskami gatunków chronionych i rzadkich |
|
Rezerwat Góra Chełm |
Koksownia Przyjaźń |
rezerwat - 23,5 ha |
Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych zbiorowisk roślinnych lasu bukowego o charakterze naturalnym, porastającego wzgórze wapienne na przedpolu krawędzi Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. |
|
Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich |
KWK „Borynia-Zofiówka” |
park krajobrazowy - 49387 ha |
Celem utworzenia Parku obejmującego tereny leśne, obszary rzek i stawów, upraw polnych i zabudowań jest zachowanie i ochrona dóbr i walorów przyrodniczych, przyrodniczo-kulturowych, kulturowych i rekreacyjnych |
|
Park Krajobrazowy Orlich Gniazd |
Koksownia Przyjaźń |
park krajobrazowy - 60807,2 ha |
Celem utworzenia Parku jest ochrona wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych, w tym m.in.: zachowanie charakterystycznych elementów przyrody nieożywionej, ochrona naturalnej różnorodności florystycznej i faunistycznej, zachowanie naturalnych i półnaturalnych zbiorowisk roślinnych, ze szczególnym uwzględnieniem roślinności kserotermicznej, torfowiskowej oraz wilgotnych łąk oraz zachowanie korytarzy ekologicznych |
|
Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie |
Koksownia Przyjaźń |
park krajobrazowy - 620686,1 ha |
Celem utworzenia Parku jest ochrona wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych, w tym m.in.: zachowanie charakterystycznych elementów przyrody nieożywionej, ochrona naturalnej różnorodności florystycznej i faunistycznej, zachowanie naturalnych i półnaturalnych zbiorowisk roślinnych, ze szczególnym uwzględnieniem roślinności kserotermicznej, torfowiskowej oraz wilgotnych łąk oraz zachowanie korytarzy ekologicznych |
Charakterystyka terenów cennych przyrodniczo zlokalizowane w pobliżu od zakładów Grupy JSW
Pozostałe zagadnienia środowiskowe, w tym zgodność z zasadami ochrony środowiska
Zgodność z regulacjami potwierdzona została wynikami przeprowadzonych w 2021 roku kontroli Inspekcji Środowiska, Urzędu Górniczego oraz niezależnych auditorów akredytowanej jednostki w ramach systemu ISO 14001. W 2021 roku w Grupie nie odnotowano poważnych awarii ze skutkiem środowiskowym, jak również nie nałożono na żadną ze spółek w Grupie znaczących kar za naruszenie przepisów ochrony środowiska. W umowach na dostawy, usługi i roboty budowlane stosowane są zapisy dotyczące poszanowania środowiska i postępowania zgodnie z przepisami szeroko pojętej ochrony środowiska, w tym gospodarki odpadami i odpowiedzialności za szkody w środowisku.
Wydatki na ochronę środowiska
Tabela.Wydatki na ochronę środowiska (Grupa JSW) (mln PLN)
| WYSZCZEGÓLNIENIE | 2021* | 2020* | DYNAMIKA 2020=100 |
|---|---|---|---|
| Opłaty za korzystanie ze środowiska | 4,4 | 3,6 | 122,2 |
| Opłaty za usługi wodne | 15,0 | 15,3 | 98,0 |
| Zagospodarowanie odpadów | 80,6 | - | - |
| Ochrona wód przed zasoleniem | 29,3 | 27,8 | 105,4 |
| Naprawa szkód górniczych | 102,2 | 99,7 | 102,5 |
| Inwestycje w zakresie ochrony środowiska | 170,1 | 126,1 | 134,9 |
| Rekultywacja | 0,3 | 1,1 | 27,3 |
| Ogółem | 401,9 | 273,6 | 146,9 |
| Wskaźnik na jednostkę przychodu mln PLN/mln PLN | 0,038 | 0,039 | 97,4 |
Inwestycje prośrodowiskowe
JSW w 2021 roku na inwestycje w zakresie ochrony środowiska wydała 88,3 mln PLN. Do najważniejszych zadań w tym zakresie należały:
- Gospodarcze wykorzystanie metanu - Ruch Szczygłowice - KWK Knurów-Szczygłowice (20,1 mln PLN),
- Gospodarcze wykorzystanie metanu - Ruch Knurów - KWK Knurów-Szczygłowice (2,6 mln PLN),
- Budowa układu kogeneracyjnego Zakładu Głównego KWK Budryk (27,3 mln PLN),
- Rozbudowa stacji odmetanowania i budowa układów kogeneracyjnych KWK Budryk szyb VI (28,1 mln PLN),
- Wyciszenie obiektów Zakładu Górniczego KWK Pniówek (3,4 mln PLN).
JSW KOKS w 2021 roku na inwestycje w zakresie ochrony środowiska wydała około 75 mln PLN, tj. ponad 440% więcej w porównaniu do roku 2020. Do najważniejszych zadań w tym zakresie należały:
- w Koksowni Przyjaźń: wykonanie zhermetyzowanej instalacji do rozdziału benzolu w obiekcie 254 (0,12 mln PLN), budowa instalacji odazotowania spalin na kotle w Elektrociepłowni – blog energetyczny 71 MWe (22,9 mln PLN),budowa instalacji odazotowania spalin na kotle Elektrowni – blok energetyczny 27 MWe (0,52 mln PLN).
- w Koksowni Jadwiga: budowa bioreaktora tlenowego1 (0,82 mln PLN), zabudowa układu pomiarowego gazu koksowniczego w odmrażalni węgla (0,2 mln PLN).
- w Koksowni Radlin: modernizacja układu drenującego składowiska żywic porafinacyjnych (0,25 mln PLN), budowa II ciągu instalacji KRAiC wraz z kolumną odkwaszająco-odpędową (50,2 mln PLN).
PGWiR w 2021 roku na inwestycje w zakresie ochrony środowiska wydała około 10,3 mln PLN.
- Odbudowa i modernizacja instalacji odsalania wód (5,5 mln PLN),
- Modernizacja systemu odprowadzania wód opadowych (1,1 mln PLN),
- Modernizacja systemu ujęć wód i rurociągów (0,8 mln PLN),
- Modernizacja systemu rurociągów wód dołowych (1 mln PLN),
Oddziaływanie działalności górniczej
Zdecydowanie największe znaczenie z punktu widzenia poprawnych relacji pomiędzy przedsiębiorcą górniczym a lokalną społecznością, ma sprawny proces naprawy i likwidacji szkód górniczych wyrządzonych ruchem zakładu górniczego. W celu ograniczenia ryzyk z nim związanych stosowane są odpowiednie mechanizmy kontrolne w zakresie materializacji ryzyka obejmujące m.in. takie działania jak:
- koordynacja działań związanych z przygotowywaniem: projektu prac geologicznych, dokumentacją geologiczną, hydrogeologiczną, geologiczno-inżynierską, projektem zagospodarowania złoża oraz planem ruchu,
- na podstawie harmonogramu eksploatacji złoża, docelowego oraz objętego danym planem ruchu typowane są miejsca zagrożone wystąpieniem szkód górniczych,
- nadzorowanie realizacji zapisów koncesyjnych oraz wynikających z wydanych decyzji środowiskowych,
- prowadzenie monitoringu geodezyjnego i budowlanego,
- monitoring wykonu napraw szkód górniczych w zakresie ilościowym i kosztowym w interwale miesięcznym oraz rocznym,
- monitoring wysokości rezerwy finansowej tworzonej dla potrzeb zobowiązań powstałych z tytułu szkód górniczych,
- współpraca z organami samorządowymi w ramach zespołów porozumiewawczych odbywających się z udziałem przedstawicieli Okręgowego Urzędu Górniczego,
- wyłączenie terenu z zabudowy bądź też złoża z eksploatacji,
- podejmowanie działań profilaktycznych mających na celu zachowanie grawitacyjnego spływu wód powierzchniowych,
- stosowanie profilaktyki budowlanej w zakresie odpowiedniego zabezpieczenia istniejących oraz noworealizowanych obiektów budowlanych (w tym infrastruktury technicznej) w granicach terenów górniczych.
Procedury związane z usuwaniem szkód
Prawny obowiązek naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego wynika bezpośrednio z treści działu VIII „Odpowiedzialność za szkody” ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze. Niemniej jednak kluczowe znaczenie w procesie naprawy szkód górniczych odgrywają regulacje wewnętrzne JSW związane z ich usuwaniem. Poszczególne projekty naprawcze związane z usuwaniem szkód dla obiektów publicznych, samorządowych oraz stanowiących własność prywatną, są przygotowywane do realizacji zgodnie z procedurą określoną w Regulamin postępowania przy naprawianiu szkód oraz Regulamin Komisji Oceny Projektów Usuwania Szkód.
Zrealizowane zadania związane z likwidacją szkód górniczych
Syntetyczną miarą skali działań związanych ze szkodami górniczymi i ich likwidacją są: kwota wydatkowana na ich naprawy oraz liczba zrealizowanych działań naprawczych. W 2021 roku kopalnie JSW wykonały plan napraw szkód powodowanych ruchem zakładu górniczego realizując zadania za łączną kwotę 102,2 mln PLN (przy uwzględnieniu zobowiązań SRK – 2,3 mln PLN). Dla porównania w 2020 roku zrealizowano zadania na łączną kwotę 99,7 mln PLN.
| ZADANIA ZWIĄZANE Z NAPRAWĄ SZKÓD GÓRNICZYCH | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| SEKTOR PAŃSTWOWY | SEKTOR SAMORZĄDOWY | SEKTOR PRYWATNY | |||
| 2021 | 2020 | 2021 | 2020 | 2021 | 2020 |
| 52 zadania | 59 zadań | 65 zadań | 51 zadań | 1 332 zadań | 896 zadań |
| 26,8 mln zł | 33,2 mln zł | 31,5 mln zł | 16,2 mln zł | 41,6 mln zł | 44,8 mln zł |
W 2022 roku kopalnie JSW zabezpieczyły środki finansowe na naprawę szkód w wysokości 111,1 mln PLN.