Dbałość o bezpieczeństwo
Górnictwo, jak i różne rodzaje działalności z nim powiązane, należą do najbardziej zagrożonych pod kątem wypadków przy pracy, w tym wypadków śmiertelnych. Dlatego kwestie dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia muszą być w Grupie JSW traktowane równorzędnie z produkcją czy wynikiem ekonomicznym. W przypadku zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP) cel wydaje się być oczywisty - ograniczenie liczby tego typu zdarzeń..
Cele:
- „Zero" wypadków śmiertelnych
- ograniczanie wypadków przy pracy (włączając w to pracowników podmiotów zewnętrznych)
System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
Strategia Grupy stawia m.in. następujące cele w obszarze BHP:
- stały monitoring oraz profilaktyka zagrożeń naturalnych i warunków pracy,
- zapewnienie wysokiego poziomu technicznego zakładów,
- utrzymanie certyfikowanego systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w zakresie: wydobywanie, przeróbka i sprzedaż węgla,
- utrzymanie wysokiej jakości szkoleń BHP ze szczególnym uwzględnieniem aktualności i praktyczności omawianych zagadnień,
- podnoszenie świadomości w zakresie BHP (internetowa platforma szkoleniowo-informacyjna „Strefa sztygara i nie tylko”),
- podejmowanie działań mających na celu zapobieganie wypadkom, chorobom zawodowym i zdarzeniom potencjalnie wypadkowym,
- podejmowanie działań mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2.
Zgodnie z Polityką Zintegrowanego Systemu Zarządzania kierownictwo zobowiązuje się do zapewnienia niezbędnych środków i zasobów mających na celu kreowanie bezpiecznych postaw pracowników oraz monitorowanie zagrożeń i ograniczanie ich wpływu na środowisko pracy. Kładzie również nacisk na ciągłe podnoszenie kwalifikacji pracowników. Wśród kluczowych procedur związanych z BHP należy wymienić: Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego (PZB-7.01), Wypadki przy pracy, choroby zawodowe oraz zdarzenia potencjalnie wypadkowe (PZB-7.02), Monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy (PZB-8.01), Działania w JSW S.A. podczas wypadku masowego lub katastrofy przemysłowej (PZB 8.02). Inne procedury określające zasady zarządzania operacyjnego ważne z punktu widzenia kwestii pracowniczych, to: Zarządzanie zasobami ludzkimi (PSZ-6.01), Komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna (PSZ-5.02) oraz Procedura postępowania w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnej np. zagrożenia epidemicznego, biologicznego lub chemicznego (PZB-8.03).
W JSW nie zostały zintensyfikowane wyłączenia z wymagań normy systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy zarówno wśród pracowników własnych, jak i firm świadczących usługi.
W celu poprawy warunków pracy oraz ochrony zdrowia pracowników identyfikowanie zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego dokonywane są bezpośrednio w zakładach JSW. Ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup stanowisk przeprowadza zespół pracowników posiadających niezbędną wiedzę na temat:
- oceny ryzyka zawodowego,
- identyfikowania zagrożeń na ocenianych stanowiskach pracy,
- oceniania szkodliwych następstw występujących zagrożeń,
- określania oraz doboru środków profilaktycznych.
Proces oceny ryzyka odbywa się zgodnie z procedurą „Identyfikacja i ocena ryzyka zawodowego” w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania.
Usystematyzowanie zasad dotyczących badań przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy, chorób zawodowych oraz zdarzeń potencjalnie wypadkowych w zakładach JSW SA ujęto w procedurze „Wypadki przy pracy, choroby zawodowe oraz zdarzenia potencjalnie wypadkowe” w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania.
| PODSTAWOWE STATYSTYKI BHP W GRUPIE | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 |
|---|---|---|---|---|
| Nakłady (wydatki) na BHP (w tys. zł) | 1 004 529,2 | 991 290,9 | 979 726,6 | 834 415,0 |
| Liczba wypadków przy pracy - wypadki ogółem | 439 | 391 | 412 | 404 |
| a) Liczba śmiertelnych wypadków przy pracy | 1 | 1 | 3 | 7 |
| b) Liczba wypadków przy pracy-wypadki ciężkie | 2 | 5 | 4 | 0 |
| c) Liczba wypadków przy pracy - wypadki lekkie | 436 | 385 | 405 | 397 |
| WSKAŹNIK LTIFR WEDŁUG ZAKŁADÓW JSW* | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 |
|---|---|---|---|---|
| KWK Borynia-Zofiówka-Jastrzębie | 5,37 | 5,61 | 5,38 | 6,02 |
| KWK Budryk | 11,94 | 10,26 | 11,05 | 13,04 |
| KWK Bzie-Dębina w budowie | 6,85 | 7,28 | 3,58 | - |
| Knurów-Szczygłowice | 4,51 | 3,13 | 8,25 | 5,70 |
| KWK Pniówek | 9,83 | 9,67 | 8,56 | 8,08 |
| ZWP | 3,71 | 1,80 | - | 4,19 |
| Biuro Zarządu | 2,45 | 1,23 | - | 1,48 |
| OGÓŁEM JSW | 7,25 | 6,61 | 7,54 | 7,42 |
Profilaktyka zdrowotna
Z uwagi na warunki pracy w kopalniach JSW pracowników obowiązywał poszerzony zakres lekarskich badań profilaktycznych z zakresu medycyny pracy. Rozszerzony zakres badań obejmuje obowiązkowe, dodatkowe badania z zakresu profilaktyki chorób układu krążenia dla pracowników własnych oraz firm świadczących usługi w ruchu zakładów górniczych JSW.
Dopuszczenie pracownika do pracy na danym stanowisku odbywa się na podstawie orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy. Wszelkie dane dotyczące stanu zdrowia pracowników przechowywane są w ośrodku świadczącym usługi z zakresu medycyny pracy.
W kopalniach węgla kamiennego w związku ze specyfiką warunków górniczych, pracownicy narażeni są na czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia występujące w środowisku pracy. Wśród pracowników i byłych pracowników najczęściej stwierdzaną chorobą zawodową jest pylica płuc. Pozostałe choroby takie jak: zawodowe uszkodzenie słuchu, przewlekłe choroby narządu ruchu, zespół wibracyjny wyeliminowano lub ograniczono do pojedynczych przypadków.
W pozostałych spółkach działania z obszaru BHP, prowadzone były zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi oraz indywidualnie przyjętymi regulacjami i procedurami wewnętrznymi.
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe
| 2021 | 2020 | 2019 | 2018 | |
|---|---|---|---|---|
| Grupa JSW | ||||
| wypadki ogółem wśród pracowników własnych | 439 | 391 | 412* | 404 |
| wypadki lekkie wśród pracowników własnych | 436 | 385 | 405 | 397 |
| wypadki ciężkie wśród pracowników własnych | 2 | 5 | 4 | 0 |
| wypadki śmiertelne wśród pracowników własnych | 1 | 1 | 3 | 7 |
| Wskaźnik częstości wypadków | 13,7 | 12,8 | 13,5 | 14,3 |
| (wypadki przy pracy własne w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych) | ||||
| wypadki ogółem wśród pracowników firm świadczących usługi: | 57 | 63 | 109 | 86 |
| wypadki lekkie wśród pracowników firm świadczących usługi: | 57 | 63 | 107 | 84 |
| wypadki ciężkie wśród pracowników firm świadczących usługi: | 0 | 0 | 2 | 2 |
| wypadki śmiertelne wśród pracowników firm świadczących usługi: | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ilość stwierdzonych chorób zawodowych | 55 (49 - pulica płuc, 4 - zawodowe uszkodzenie słuchu, 1 - przewlekłe zapalenie oskrzeli, 1 - zespół cieśni nadgarstka) |
52 (47 - pylica płuc, 3 – zawodowe uszkodzenie słuchu, 1 – zespół wibracyjny 1 - zapalenie nadkłykcia kości ramieniowej) |
51 (pylica płuc) | 46 (pylica płuc) |
| w tym w JSW SA | ||||
| wypadki ogółem wśród pracowników własnych | 326 | 288 | 310 | 310 |
| wypadki lekkie wśród pracowników własnych | 323 | 282 | 304 | 303 |
| wypadki ciężkie wśród pracowników własnych | 2 | 5 | 3 | 0 |
| wypadki śmiertelne wśród pracowników własnych | 1 | 1 | 3 | 7 |
| Wskaźnik częstości wypadków | 14,1 | 13,1 | 13,8 | 14,3 |
| (wypadki przy pracy własne w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych) | ||||
| wypadki ogółem wśród pracowników firm świadczących usługi: | 57 | 60 | 108 | 77 |
| wypadki lekkie wśród pracowników firm świadczących usługi: | 57 | 60 | 106 | 75 |
| wypadki ciężkie wśród pracowników firm świadczących usługi: | 0 | 0 | 2 | 2 |
| wypadki śmiertelne wśród pracowników firm świadczących usługi: | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Wskaźnik LTIFR dla JSW SA | 7,25 | 6,61 | 7,54 | 7,42 |
| Ilość stwierdzonych chorób zawodowych | 53 (43 - pylica płuc, 4 - zawodowe uszkodzenie słuchu, 1 - przewlekłe zapalenie oskrzeli) |
46 (43 - pylica płuc, 2 – zawodowe uszkodzenie słuchu, 1 – zespół wibracyjny) |
51 (pylica płuc) | 43 (pylica płuc) |
| Nakłady (wydatki) na BHP (w tys. zł) | 1 004 529,20 |
991 290,9 |
979 726,6 | |
W kopalniach węgla kamiennego w związku ze specyfiką warunków górniczych pracownicy narażeni są na czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia. W kopalniach JSW wśród pracowników i byłych pracowników najczęściej stwierdzaną chorobą zawodową jest pylica płuc. Pozostałe choroby takie jak: zawodowe uszkodzenie słuchu, przewlekłe choroby narządu ruchu, zespół wibracyjny wyeliminowano lub ograniczono do incydentalnych przypadków. W 2021 roku w JSW odnotowano 53 przypadki choroby zawodowej, w tym 40 przypadków u byłych pracowników (w 2020 roku: 46 przypadków chorób zawodowych). Dla zmniejszenia narażenia pracowników kopalń JSW na czynniki powodujące choroby zawodowe, przy współudziale Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu oraz kopalnianych służb BHP oraz lekarzy sprawujących opiekę z zakresu medycyny pracy funkcjonują kopalniane programy profilaktyki zawodowego uszkodzenia słuchu i pylicy płuc.
W 2021 roku działania i inicjatywy w obszarze BHP ukierunkowane były również na zapobieganie rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS - CoV 2.
W pozostałych spółkach działania z obszaru BHP, prowadzone były zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi oraz indywidualnie przyjętymi regulacjami i procedurami wewnętrznymi.
Szkolenia dla pracowników
W celu zapewnienia wysokiego poziomu wiedzy w zakresie BHP oraz odpowiednich kwalifikacji zawodowych pracowników, we wszystkich zakładach JSW realizowany był plan szkoleń z zakresu BHP oraz szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje z zachowaniem obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Szkoleniami objęte były wszystkie grupy pracownicze, ze szczególnym uwzględnieniem osób zatrudnionych w warunkach występujących zagrożeń naturalnych. W związku z sytuacją epidemiczną w 2021 roku utworzono platformę e-learningową JSW do prowadzenia szkoleń okresowych BHP dla ustalonych grup pracowników JSW oraz JSW SIG w formie samokształcenia kierowanego z użyciem środków komunikacji elektronicznej i Internetu. Pracownicy mogą odbyć szkolenie na platformie w zakresie szkoleń okresowych BHP dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami, pracowników inżynieryjno-technicznych zatrudnionych na dole i powierzchni oraz pracowników administracyjno-biurowych.
W okresach kwartalnych w zakładach Spółki odbywają się komisje bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład których wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby BHP i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami oraz przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor pracy. Zadaniem komisji jest dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W związku z zagrożeniem zakażeniem epidemicznym w 2021 roku posiedzenia komisji odbywały się w formie wideokonferencji, odbywały się stacjonarnie z zachowaniem wszelkich obostrzeń lub były odwoływane.
Strefa sztygara i nie tylko
W JSW funkcjonuje i jest stale rozwijana wielokrotnie nagradzana Internetowa platforma szkoleniowo-informacyjna „Strefa sztygara i nie tylko”, która ma na celu dostarczenie pracownikom różnorodnych narzędzi i informacji, służących do podnoszenia świadomości i pogłębiania wiedzy w zakresie bhp oraz podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W 2021 roku na platformie odbyła się VIII edIycja „Internetowego konkursu z zakresu znajomości zasad i przepisów bhp”.
W celu zapewnienia wysokiego poziomu wiedzy w zakresie BHP oraz odpowiednich kwalifikacji zawodowych pracowników, we wszystkich zakładach JSW realizowany był plan szkoleń z zakresu BHP oraz szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje z zachowaniem obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Szkoleniami objęte były wszystkie grupy pracownicze, ze szczególnym uwzględnieniem osób zatrudnionych w warunkach występujących zagrożeń naturalnych. W związku z sytuacją epidemiczną w 2021 roku utworzono platformę
e-learningową JSW do prowadzenia szkoleń okresowych BHP dla ustalonych grup pracowników JSW oraz JSW SIG w formie samokształcenia kierowanego z użyciem środków komunikacji elektronicznej i Internetu. Pracownicy mogą odbyć szkolenie na platformie w zakresie szkoleń okresowych BHP dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami, pracowników inżynieryjno-technicznych zatrudnionych na dole i powierzchni oraz pracowników administracyjno-biurowych.