Otoczenie regulacyjne

Wprowadzona ustawą z dnia 16 maja 2016 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1043). Przedmiotowa nowelizacja rozszerzyła uprawnienia pracowników przywróconych do pracy, pracowników narażonych na mobbing, a także pracowników, w przypadku których doszło do naruszenia przepisów o wypowiadaniu umów okresowych oraz pracowników wnoszących o zapłatę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Nowelizacja doprowadziła również do jednoznacznego ustalenia terminu wydawania świadectw pracy oraz do wydłużenia terminu na wystąpienie przez pracownika do pracodawcy z roszczeniem o sprostowanie tego świadectwa.

Nowelizacja wprowadziła liczne zmiany modyfikując dotychczas podejmowane przez JSW i podmioty Grupy czynności procesowe przed sądami powszechnymi. Ustawa zakłada m.in. racjonalizację właściwości sądowej miejscowej, a także: możliwość naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu, silniejszy rygoryzm w zakresie zwrotu pism procesowych, możliwość doręczania pism w formie elektronicznej, uprawnienie sądu do pouczania o prawdopodobnym wyniku sprawy, wprowadzenie konieczności uprawdopodobnienia braku możliwości uzyskania wnioskowanego dowodu.

Z perspektywy finansowej i płynnościowej JSW oraz Grupy niezwykle istotne jest też wprowadzenie rygorystycznych podstaw zarzutu potrącenia oraz terminu i formy jego podniesienia. Ustawodawca zmierzał również do zoptymalizowania szybkości procedowania sądów. Wprowadzono również odrębny tryb postępowania dla spraw o charakterze gospodarczym cechujący się szybkością postępowania oraz zwiększeniem rygoru prekluzji dowodowej przy jednoczesnym ograniczeniu spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym.

W dniu 19 lipca 2019 roku została uchwalona ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1649). Zakłada ona, iż termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni liczonych od dnia doręczenia faktury, jeżeli dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem mikro-przedsiębiorca, mały przedsiębiorca lub średni przedsiębiorca. Wierzyciel otrzymał także prawo odstąpienia od umowy albo jej wypowiedzenia, w przypadku gdy termin zapłaty określony w umowie przekracza 120 dni liczonych od dnia doręczenia faktury. Przedmiotowa ustawa wprowadziła także nowe kwoty rekompensaty z tytułu odzyskiwania należności. Zakazano również wprost zbycia roszczenia z tytułu tej rekompensaty.

Z początkiem 2019 roku weszła w życie ustawa z dnia 28 grudnia 2018 roku o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, której celem była ochrona odbiorców energii elektrycznej przed znaczącym wzrostem kosztów zaopatrzenia w energię elektryczną w 2019 roku.

Poza obniżeniem stawki akcyzy oraz stawek opłaty przejściowej, ustawa wprowadziła „zamrożenie” w 2019 roku cen i stawek opłat wynikających z taryf i cenników energii elektrycznej stosowanych przez spółki obrotu energią elektryczną na poziomie cen i opłat stosowanych w 2018 roku. Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 roku zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, ustawę o efektywności energetycznej oraz ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, utrzymała prawo do obniżonych cen energii elektrycznej na okres całego 2019 roku wyłącznie odbiorcom końcowym w gospodarstwach domowych oraz mikroprzedsiębiorcom i małym przedsiębiorcom, szpitalom, jednostkom sektora finansów publicznych oraz innym państwowym jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej. Natomiast średnie i duże przedsiębiorstwa (w tym JSW): za I półrocze 2019 roku były uprawnione do otrzymania od swoich sprzedawców energii (spółek obrotu) tzw. „kwoty różnicy ceny”, a za II półrocze 2019 roku są uprawnieni do wsparcia polegającego na dofinansowaniu cen energii elektrycznej w ramach pomocy de minimis.

Należy również zaznaczyć, że na funkcjonowanie Grupy wpływ ma Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r.- rzeczony akt wykonawczy ustalił minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 2600 zł oraz minimalną stawkę godzinową w wysokości 17 zł.

Powyższa nowelizacja została wprowadzona ustawą z dnia 21 lutego 2019 roku o zmianie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 492). Znowelizowana ustawa doprecyzowała niektóre zapisy budzące wątpliwości interpretacyjne, jakie pojawiły się od czasu wejścia w życie ustawy z dnia 16 grudnia 2016 roku. Dotyczy to m.in. art. 17 ust.2 pkt 1 ustawy, gdzie uszczegółowiono, że umowy o usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich (public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem będą wymagały zgody organu nadzorczego, jeżeli wysokość wynagrodzenia przewidzianego za świadczone usługi łącznie w tej umowie lub innych umowach zawieranych z tym samym podmiotem będzie przekraczała 500,0 tys. zł netto, w stosunku rocznym. Ma to zapobiec unikaniu zawierania umów przekraczających powyższy próg poprzez dzielenie wynagrodzenia na kilka umów zawieranych z tym samym podmiotem. W art. 17 ust. 4 ustawy odnoszącym się do zasad zbywania składników aktywów trwałych w trybie przetargu lub aukcji oraz wyjątków od obowiązku ich zastosowania, doprecyzowano że próg określony na 20,0 tys. zł odnosi się do wartości rynkowej (powyższe zmiany znalazły odzwierciedlenie w § 20 Statutu oraz § 291 Statutu).

Ponadto znowelizowana ustawa dopuszcza możliwość przypisania kompetencji, o których mowa w art. 17 ust 1 ustawy o zasadach zarzadzania mieniem państwowym, Radzie Nadzorczej spółki. Mając powyższe na uwadze wprowadzono stosowne zamiany w § 20 ust. 3 oraz § 26 ust. 3 Statutu w zakresie rozporządzania składnikami aktywów trwałych.

Dodatkowo zmiany dotyczą wprowadzonego ustawą obowiązku sporządzania przez Zarząd sprawozdania ze stosowania dobrych praktyk określonych przez Prezesa Rady Ministrów na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym w zakresie ładu korporacyjnego, społecznej odpowiedzialności biznesu oraz sponsoringu. Ustawa z dnia 21 lutego 2019 roku o zmianie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz niektórych innych ustaw dopuściła możliwość przedkładania organowi nadzorczemu, zamiast Walnemu Zgromadzeniu sprawozdań o których mowa w art. 17 ust. 6 ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Pozostałe zmiany mają charakter redakcyjny.

Obowiązująca od kwietnia 2015 roku ustawa o OZE zawiera mechanizmy ochrony przemysłu, potrzebującego stosunkowo dużo energii elektrycznej, przed nadmiernym wzrostem kosztów wsparcia źródeł odnawialnych. O możliwości skorzystania z ulg przewidzianych ustawą decyduje tzw. współczynnik intensywności zużycia energii elektrycznej. Przy współczynniku zawierającym się w przedziale od 3 do 20 %, odbiorca musi zapłacić za zielone i błękitne certyfikaty tylko dla 80 proc. zużytej energii w stosunku do określonego ustawą obowiązku. Jednostka dominująca posiada współczynnik intensywności zużycia energii mieszczący się w przedziale od 3 do 20% oraz zużywa ponad 100 GWh rocznie.

W dniu 19 lipca 2019 roku została uchwalona ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, na mocy której określona została minimalna wielkość udziału energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w całkowitej rocznej ilości sprzedaży energii elektrycznej na 2020 rok w wysokości: 19,50% – w odniesieniu do energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego przed dniem wejścia w życie rozdziału 4 ustawy lub innych niż biogaz rolniczy odnawialnych źródeł energii lub uiszczonej opłaty zastępczej; 0,50% – w odniesieniu do energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy lub ekwiwalentnej ilości energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, lub uiszczonej opłaty zastępczej. Wzrost obowiązku z 18,5% na 19,5% spowoduje dla JSW wzrost kosztu zakupu świadectw pochodzenia o ok 1,1 mln zł.

Rada Ministrów Uchwałą nr 114 z dnia 1 października 2019 roku przyjęła Strategię Rozwoju Rynku Kapitałowego (SRRK), uzgodnioną z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju. SRRK, przygotowana na bazie szeroko zakrojonej współpracy ze wszystkimi interesariuszami, stanowi ramowy dokument określający między innymi ocenę aktualnego stanu polskiego rynku kapitałowego, jak i propozycje poszczególnych rozwiązań na przyszłość. Wobec powyższego należy uznać, iż założenia tej Strategii będą w sposób pośredni dotykać również JSW jako istotnego, z punktu widzenia jej kapitalizacji, uczestnika polskiego rynku kapitałowego, wchodzącego w skład indeksu giełdowego WIG 20.

W szczególności należy zauważyć, iż SRRK zakłada działania mające na celu połączenie polityki rozwojowej z dbałością o ochronę inwestora. W tym zakresie z całą pewnością coraz istotniejszym elementem bieżącego działania wszystkich spółek publicznych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w tym i JSW, na co bezpośrednio wskazuje sama treść SRRK, będzie dokładanie wszelkich starań, aby ich działania wpisywały się w należycie sformułowane i transparentne zasady ładu korporacyjnego.

Z treści SRRK płynie również wniosek, że w kolejnych latach coraz większe znaczenie w zakresie działań oczekiwanych ze strony firm notowanych na GPW będzie miało zrównoważone finansowanie, rozumiane jako włączenie czynników środowiskowych, społecznych i zarządczych w prowadzeniu inwestycji, co ma na celu zwiększenie inwestycji w długoterminowe działania nakierowane na zrównoważony rozwój. Będzie to z pewnością wpływać na treść i zakres przyjętej przez JSW polityki zrównoważonego rozwoju i działań z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu.

Za pozytywny w kontekście działalności JSW należy uznać fakt, że do jednej z podstawowych zasad SRRK zaliczono stabilność otoczenia regulacyjnego i nadzorczego. W kontekście tych postanowień SRRK spółki publiczne, w tym JSW, mogą oczekiwać ograniczenia zmienności regulacji prawnych adresowanych do emitentów akcji, wpływającego tym samym na limitację identyfikowanych ryzyk prawnych.

Polityka energetyczna Polski do 2040 roku (PEP2040) – stanowi jedną z dziewięciu strategii, które wynikają z systemu zarządzania rozwojem kraju i jest odpowiedzią na najważniejsze wyzwania, które stoją przed polską energetyką.

W PEP2040 określony został cel polityki energetycznej państwa, którym jest bezpieczeństwo energetyczne przy zapewnieniu konkurencyjności gospodarki, efektywności energetycznej i zmniejszenia oddziaływania sektora energii na środowisko przy optymalnym wykorzystaniu własnych zasobów energetycznych. Za globalną miarę realizacji celu PEP2040 przyjęto przedstawione poniżej wskaźniki:

• 56-60% udziału węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej w 2030 roku,
• 21-23% OZE w finalnym zużyciu energii brutto w 2030 roku,
• wdrożenie energetyki jądrowej w 2033 roku,
• poprawa efektywności energetycznej o 23 % do 2030 roku w stosunku do prognoz z 2007 roku,
• ograniczenie emisji CO_² o 30 % do 2030 roku (w stosunku do 1990 roku).

PEP2040 wyznacza także kierunki rozwoju sektora energii uwzględniając przy tym zadania niezbędne do realizacji w perspektywie krótkookresowej.

Jednym z istotniejszych dla JSW jest Kierunek 1. Optymalne wykorzystanie własnych zasobów energetycznych. Popyt na węgiel kamienny będzie pokrywany zasobami własnymi, a relacja import-eksport będzie miała charakter uzupełniający. Aby było to możliwe konieczne jest przede wszystkim zapewnienie rentowności sektora oraz racjonalna eksploatacja, wykorzystanie i dystrybucja surowca. Innym elementem jest wdrażanie innowacji w wydobyciu i wykorzystaniu węgla, aby zwiększyć konkurencyjność polskiego węgla w stosunku do importowanego oraz w odniesieniu do innych paliw, a także dla ograniczenia ich negatywnego wpływu na środowisko. Ze względów społecznych i środowiskowych realizowana będzie restrukturyzacja terenów pogórniczych, głównie do celów przemysłowych.

W związku z przyjętymi założeniami, iż popyt na węgiel kamienny będzie zaspokajany zasobami własnymi, można stwierdzić, iż tego typu kierunek potencjalnie wpłynie na możliwość rozwinięcia przez JSW rynku zbytu swoich produktów i ich ekspansję na nowych, potencjalnych odbiorców, co w konsekwencji może pozytywnie wpłynąć na wolumen sprzedaży JSW. Kolejnym ważnym jest Kierunek 2. Rozbudowa infrastruktury wytwórczej i sieciowej energii elektrycznej, w którym określono, iż Polska będzie dążyć do pokrycia zapotrzebowania na moc własnymi zasobami. Krajowe zasoby węgla pozostaną głównym elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski i podstawą bilansu energetycznego państwa, ale wzrost popytu będzie pokrywany przez źródła inne niż konwencjonalne moce węglowe. Wykorzystanie węgla przez energetykę utrzyma się na stabilnym poziomie, ale udział węgla w strukturze zużycia energii będzie spadał (do ok. 56-60% w 2030 roku). Ze względu na kontrybucję w ogólnounijnym celu OZE w zużyciu energii finalnej, coraz większa rolę odgrywać będą źródła odnawialne – ich poziom w strukturze krajowego zużycia energii może wynieść około 32 %.

Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030 będzie oddziaływał na JSW w sposób systemowy, wynikający z realizacji przyjętych w nim Założeń, celów, polityk i działań.

W obszarze energii, w zakresie struktury nośników energii planuje się utrzymać znaczącą rolę węgla, jednak z uwagi na prognozowany wzrost zapotrzebowania na energię, konieczność ograniczenia emisji CO2, jak i zasadę racjonalnego gospodarowania uwzględniającą m.in. analizę kosztów surowców, opłat za emisję CO2 i zastosowania nowych technologii, stopniowo będzie dochodzić do spadku procentowego udziału tego paliwa w strukturze wytwarzania energii elektrycznej do ok. 56-60 % w roku 2030. Równocześnie będzie sukcesywnie zwiększana dywersyfikacja źródeł energii m.in. energia jądrowa, OZE, inne technologie nisko- i zeroemisyjne oraz stymulowany będzie ich wzrost w bilansie energetycznym kraju.

W wymiarze bezpieczeństwa energetycznego wskazano, że węgiel pozostanie podstawowym paliwem w sektorze elektroenergetyki do roku 2030 r. W tym aspekcie konieczne jest zapewnienie optymalizacji wydobycia i wykorzystania surowca. W ww. zakresie mieści się także problematyka zagospodarowania gazu z pochodzącego odmetanowania kopalń. Węgiel kamienny jeszcze przez wiele lat będzie decydował o obliczu rynku energetycznego. Sektor powinien zapewnić dostawy na rynek energetyczny, rynek ciepła i rynek koksu. Jednocześnie sektor powinien również zapewnić dostawy na rynek odbiorców drobnych i indywidualnych – co implikuje potrzebę zwiększenia produkcji, jak również poszerzenie oferty jakościowej i rozwój sprzedaży ubocznych produktów wydobycia (metan, wodór, kopaliny).

Mając na względzie planowane zmiany w kierunku gospodarki niskoemisyjnej Polska będzie zabiegać o wypracowanie we współpracy z UE instrumentów finansowych wspierających transformację energetyczną, takich jak Fundusz Sprawiedliwiej Transformacji oraz wykorzystanie tych środków przez polskie rejony o wysokim nawęgleniu i znacznym zatrudnieniu w górnictwie. W tym celu w 2020 roku zostanie opracowany plan restrukturyzacji rejonów górniczych węgla kamiennego i brunatnego. „Program dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce 2016-2030”, którego jego celem jest tworzenie warunków sprzyjających budowie rentownego, efektywnego i nowoczesnego sektora górnictwa kamiennego, opartego na kooperacji, wiedzy i innowacjach, który działając w przyjaznym oraz przewidywalnym otoczeniu programowo-prawnym, pozwoli na efektywne wykorzystanie kapitału zasobowego, społecznego i gospodarczego dla zapewnienia wysokiej niezależności energetycznej Polski oraz wspierania konkurencyjności gospodarki narodowej. Realizacja programu będzie polegać na dostosowaniu do dynamicznie zmieniających się uwarunkowań funkcjonowania sektora górniczego.