Słownik

Corporate Social Responsibility (CSR)

Oznacza takie podejście do realizacji celów biznesowych, które poprzez zapewnienie bezpiecznych produktów i usług wysokiej jakości poprawia jakość życia jej interesariuszy i nie przyczynia się do zwiększenia negatywnego oddziaływania firmy na otoczenie. To koncepcja zarządzania biorąca pod uwagę odpowiedzialność firmy za wpływ jaki ma na pracowników, klientów, akcjonariuszy, społeczności lokalne oraz środowisko naturalne. To wkład biznesu w realizację polityki zrównoważonego rozwoju gospodarczego. To filozofia prowadzenia biznesu w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

COSO II

Jest to standard wykorzystywany do zarządzania ryzykiem korporacyjnym. Standard jest przedstawiony za pomocą kostki sześciennej. Opisuje takie elementy jak: środowisko zewnętrzne, ustalenie celów, identyfikacja zdarzeń, ocena ryzyka, reakcja na ryzyko, kontrola, informacja i komunikacja, monitorowanie.

Dobre Praktyki Spółek Notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

Kodeks dobrych praktyk jest tzw. miękkim prawem. Oznacza to, że spółki powinny je stosować (zakłada się, że wchodząc na giełdę akceptują i będą realizować tę powinność), ale jednocześnie za ich niestosowanie lub tylko częściowe stosowanie nie grożą im żadne sankcje ze strony GPW. Zgodnie z zasadą comply or explain, spółki mogą wprawdzie nie stosować zasad Dobrych Praktyk, jednak przypadku niestosowania którejkolwiek z zasad (trwałym bądź incydentalnym) na spółce ciąży obowiązek poinformowania rynku o tym fakcie. Raport bieżący (przekazywany systemem EBI) powinien zawierać nie tylko informację o niestosowaniu zasady, ale także wskazywać okoliczności i przyczyny niezastosowania zasady, jak również sposób, w jaki emitent zamierza usunąć skutki niestosowania zasady oraz kroki na przyszłość, które mają zmniejszyć ryzyko niezastosowania zasad ładu korporacyjnego w przyszłości. Jakkolwiek niestosowanie zasad nie jest zagrożone sankcją (kara regulaminowa może zostać nałożona na emitenta jedynie w przypadku niewykonywania lub nieprawidłowego wykonywania obowiązków informacyjnych z zakresu ładu korporacyjnego), to jednak rynek może negatywnie ocenić spółkę, która nie przestrzega corporate governance, obniżając przez to jej wycenę.

EBITDA

W odniesieniu do każdego okresu obliczeniowego suma wyniku operacyjnego oraz amortyzacji.

ERM

(ang. Enterprise Risk Management) – Zarządzanie ryzykiem korporacyjnym – jest jednym z narzędzi zarządczych wspierających skuteczność realizacji celów strategicznych oraz operacyjnych, a także zapewniającym informację o ryzykach Spółki i skuteczności zarządzania nimi.

EU ETS

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji. Polega na wprowadzeniu limitu łącznych emisji niektórych gazów cieplarnianych emitowanych przez instalacje objęte systemem. Jest to pierwszy i dotychczas największy na świecie rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla.

FERMA

Standard opracowany przez Federację Europejskich Stowarzyszeń Zarządzania Ryzykiem. Wprowadza sposoby identyfikowania ryzyk, przy czym ryzyko rozumiane jest zarówno jako szansa (pozytywny efekt), jak i zagrożenie (negatywny efekt).

Gaz koksowniczy

Gaz procesowy otrzymywany podczas koksowania węgla, po usunięciu produktów ciekłych (smoły i benzolu), odsiarczony i pozbawiony amoniaku. Stosowany w koksowni do opalania komór koksowniczych. Nadmiar gazu wykorzystywany jest jako paliwo gazowe w ciepłowniach i elektrociepłowniach. Może stanowić także surowiec do wyodrębniania wodoru lub do syntez chemicznych.

GHG

(ang. greenhouse gas) gaz szklarniowy, gaz cieplarniany.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. (GPW)

Instytucja publiczna mająca na celu zapewnienie możliwości obrotu giełdowego papierami wartościowymi (takimi jak akcje, obligacje, prawa poboru itp.) oraz niebędącymi papierami wartościowymi instrumentami finansowymi (takimi jak opcje, kontrakty terminowe) dopuszczonymi do obrotu giełdowego.

Global Reporting Initiative (GRI)

Wytyczne, stanowiące międzynarodowy wzorzec, który służy raportowaniu odpowiedzialnego biznesu oraz zrównoważonego rozwoju.

Grupa JSW (Grupa)

Grupa Kapitałowa Jastrzębskiej Spółki Węglowej.

Interesariusz

Osoba lub podmiot zainteresowany działalnością firmy i ponoszący wszelakiego rodzaju ryzyko związane z jej funkcjonowaniem oraz te osoby bądź podmioty na które firma może wywierać wpływ poprzez swoją działalność. W przeciwieństwie do akcjonariuszy, którzy zainteresowani są przede wszystkim zyskiem z działalności firmy, interesariusze to dużo szersza grupa, która obejmuje m. in. pracowników firmy, jej klientów, dostawców, administrację publiczną, społeczeństwo lokalne, środowisko naturalne. Pojęcie interesariusza zostało po raz pierwszy wprowadzone w 1963 r. przez Stanford Research Institute.

ISO 31000

Rodzina standardów dotyczących zarządzania ryzykiem opracowanych przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ang. ISO – International Organization for Standardization).

Kogeneracja

Proces technologiczny jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i użytkowej energii cieplnej w elektrociepłowni. Zastosowanie kogeneracji daje duże oszczędności ekonomiczne i korzyści ekologiczne, co jest związane z mniejszym zużyciem paliwa do produkcji tych mediów.

Koks

Paliwo uzyskane w procesie koksowania, który polega na ogrzewaniu mieszanki specjalnych gatunków węgli bez dostępu powietrza w temperaturze około 1000°C. W trakcie procesu koksowania ulatniają się z węgla części lotne w postaci gazów, a pozostaje czysty koks o dużej zawartości węgla – produkt wysokokaloryczny i wolno spalający się. W Grupie JSW produkowane są następujące rodzaje koksu:

• wielkopiecowy – stosowany w procesie wielkopiecowym w hutach stali,
• odlewniczy – stosowany w odlewniach i w procesach produkcji wełny mineralnej,
• przemysłowy – stosowany w procesach produkcyjnych pozahutniczych m.in. w wapiennikach, w produkcji karbidu, spiekalniach, cukrowniach,
• metalurgiczny – koks o nieco różniących się parametrach w stosunku do wielkopiecowego stosowany w hutnictwie metali kolorowych oraz przemyśle chemicznym,
• opałowy – stosowany jako opał w sektorze komunalnym i odbiorców indywidualnych.

O zastosowaniu danego rodzaju koksu decydują przede wszystkim wymagania procesu technologicznego w którym zostanie zużyty i związane z tym wymagania parametrów: granulacja, wytrzymałość mechaniczna, ścieralność, zawartość balastu: wilgoci i popiołu. W przypadku koksu wielkopiecowego bardzo ważnymi parametrami dla odbiorców są reakcyjność określana wskaźnikiem CRI i wytrzymałość poreakcyjna CSR.

Ład Korporacyjny (ŁK)

Pojęcie to należy rozpatrywać w trzech różnych, ale ściśle ze sobą powiązanych aspektach. W podstawowym sensie ład korporacyjny to zasady oraz normy odnoszące się do szeroko rozumianego zarządzania organizacją. Ład korporacyjny można także rozumieć jako podjęte w ostatnim czasie inicjatywy, opracowania i wdrożenia reguł (zasad) dobrych praktyk w organizacjach sektora prywatnego i publicznego, a w szczególności w spółkach publicznych. W innym sensie pojęcie ładu korporacyjnego odnosi się do konkretnej organizacji (spółki w szczególności) i obejmuje zindywidualizowane zasady zarządzania i nadzoru oraz relacje między fundatorami (w tym akcjonariuszami) w związku z uczestnictwem (udziałem) w danej organizacji (spółce).

Marża EBITDA

EBITDA x 100/przychody ze sprzedaży.

Międzynarodowa Rada Zintegrowanego Raportowania

(ang. International Integrated Reporting Council (IIRC)) – założona została w 2010 roku, zrzesza księgowych, przedsiębiorstwa, instytucje, inwestorów oraz organizacje pozarządowe.

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF)

Standardy, wraz z ich interpretacjami, które zatwierdzone zostały przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.

Obszar górniczy

Przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest upoważniony do wydobycia kopaliny objętej koncesją.

OZE

Odnawialne źródła energii.

PCI (Pulverized Coal Injection)

Technologia wdmuchiwania pyłu węglowego do wielkiego pieca.

Piec martenowski

Hutniczy wannowy piec płomieniowy z odzyskiwaniem ciepła spalin. Używany do wytapiania stali z surówki odlewniczej i złomu stalowego.

PKB

Produkt krajowy brutto jest strumieniem nowych produktów w określonym czasie (zazwyczaj roku). Wielkość PKB może być liczona na trzy sposoby: jako wydatki na dobra i usługi podmiotów gospodarczych (gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, państwa i cudzoziemców), jako wielkość produkcji w różnych gałęziach gospodarki oraz jako całkowity dochód rozumiany jako suma płac i zysków podmiotów wytwarzających PKB.

Płynność bieżąca

aktywa obrotowe/zobowiązania krótkoterminowe z wyłączeniem rezerw krótkoterminowych.

Płynność szybka

(aktywa obrotowe – zapasy)/zobowiązania krótkoterminowe z wyłączeniem rezerw krótkoterminowych.

Przemysł 4.0

Uogólniająca koncepcja odnosząca się do pojęcia „rewolucji przemysłowej” w związku ze współczesnym wzajemnym wykorzystywaniem automatyzacji, przetwarzania i wymiany danych oraz technik wytwórczych. Definicyjnie jest zbiorczym terminem dla technik i zasad funkcjonowania organizacji łańcucha wartości łącznie stosujących lub używających systemów cyber-fizycznych, Internetu rzeczy i przetwarzania chmurowego.

Rentowność kapitałów własnych (ROE)

wynik finansowy netto x 100/kapitał własny.

Rentowność majątku ogółem (ROA)

wynik finansowy netto x 100/aktywa ogółem.

Rentowność netto sprzedaży

wynik finansowy netto x 100/przychody ze sprzedaży.

Respect Index (RI)

Indeks obejmujący firmy odpowiedzialne społecznie notowane na Głównym Rynku GPW. Odpowiedzialność społeczna rozumiana jest jako strategia zarządzania i koncepcja podejścia do prowadzenia biznesu, zakładająca budowanie dobrych i trwałych relacji, opartych o wzajemne zrozumienie oczekiwań i szacunek z szeroko rozumianym otoczeniem biznesowym.

Siarczan amonu

Produkt otrzymywany przy usuwaniu amoniaku z surowego gazu koksowniczego. Stosowany głównie w rolnictwie jako nawóz.

Siarka płynna

Produkt uzyskany w procesie odsiarczania gazu koksowniczego na drodze utleniania siarkowodoru. Siarka płynna jest stosowana jako surowiec na potrzeby przemysłu chemicznego i gumowego.

Smoła koksownicza

Produkt ciekły procesu koksowania węgla wydzielony z surowego gazu koksowniczego w drodze kondensacji. Smoła koksownicza wykorzystywana jest przede wszystkim do przeróbki na drodze destylacji. Inne potencjalne kierunki zastosowania to: reduktor w metalurgii, czynnik do zwilżania wsadu węglowego w koksownictwie oraz paliwo do przemysłowych źródeł energii (indywidualnie lub w mieszaninie z innymi olejami).

Ślad węglowy (carbon footprint)

Całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt. Jest rodzajem śladu ekologicznego. Ślad węglowy obejmuje emisje dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów szklarniowych (cieplarnianych) wyrażone w ekwiwalencie CO2. Miarą śladu węglowego jest tCO2e – tona ekwiwalentu dwutlenku węgla.

Warszawski Indeks Giełdowy (WIG)

Pierwszy indeks giełdowy, jest obliczany od 16 kwietnia 1991 roku. Pierwsza wartość indeksu WIG wynosiła 1000 pkt. Obecnie WIG obejmuje wszystkie spółki notowane na Głównym Rynku GPW, które spełnią bazowe kryteria uczestnictwa w indeksach. W indeksie WIG obowiązuje zasada dywersyfikacji, mająca na celu ograniczenie udziału pojedynczej spółki i sektora giełdowego. Jest indeksem dochodowym i przy jego obliczaniu uwzględnia się zarówno ceny zawartych w nim akcji, jak i dochody z dywidend i praw poboru.

Węgiel do celów energetycznych

Surowiec naturalny wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej i ciepła, jest półproduktem procesu wzbogacania węgla koksowego; ze względu na swoje przeznaczenie określany również mianem węgla energetycznego; kierowany głównie do elektrowni zawodowych i elektrociepłowni, zwykle o wartości opałowej ok. 21 MJ/kg.

Węgiel koksowy

Węgiel o specyficznych parametrach jakościowych i charakterystyce przeznaczony do produkcji przemysłowej koksu.

Węgiel typ 34

Węgiel posiadający słabsze parametry koksotwórcze niż węgiel koksowy typu 35; jest on wykorzystywany do produkcji koksu metalurgicznego oraz koksu opałowego.

Węgiel typ 35

Węgiel posiadający bardzo dobre parametry koksotwórcze, pozwalające na stosowanie go jako podstawowego surowca do produkcji najwyższej jakości koksu metalurgicznego, charakteryzującego się niską reakcyjnością wobec CO2 i wysoką wytrzymałością mechaniczną; jest on również wykorzystywany do produkcji wysokiej jakości koksu odlewniczego.

Węglopochodne

Produkty uzyskane w procesie koksowania węgla, których produkcja jest ścisłe skorelowana z poziomem produkcji koksu. Produktami węglopochodnymi jest gaz koksowniczy, smoła koksownicza i benzol. Pozostałe produkty węglopochodne to siarczan amonu i siarka płynna.

WIG20

Indeks, w skład którego wchodzi 20 największych i najbardziej płynnych spółek z Głównego Rynku GPW.

WIG30

Indeks, w skład którego wchodzi 30 największych i najbardziej płynnych spółek z Głównego Rynku GPW.

WIG-ESG

Publikowany jest od 3 września 2019 roku, na podstawie wartości portfela akcji spółek, które uznawane są za odpowiedzialne społecznie, czyli przestrzegających zasad biznesu odpowiedzialnego społecznie, w szczególności w zakresie kwestii środowiskowych, społecznych, ekonomicznych oraz ładu korporacyjnego.

WIG-górnictwo

Indeks sektorowy, w którego skład wchodzą spółki uczestniczące w indeksie WIG i jednocześnie zakwalifikowane do sektora „górnictwo”.

WIG-Poland (dawniej WIG-PL)

Pierwszy indeks narodowy obliczany przez giełdę od 22 grudnia 2003 roku. W skład indeksu wchodzą wyłącznie akcji krajowych spółek notowanych na Głównym Rynku GPW, które spełnią bazowe kryteria uczestnictwa w indeksach.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia

zobowiązania ogółem/pasywa ogółem.

Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałami stałymi

(kapitał własny + zobowiązania długoterminowe z wyłączeniem rezerw długoterminowych)/aktywa trwałe.

Wskaźnik zadłużenia kapitałów własnych

zobowiązania ogółem/kapitał własny.

Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy (ZUZP)

Uregulowane w kodeksie pracy porozumienie normatywne, zawierane pomiędzy pracodawcą a związkami zawodowymi. ZUZP może określać szerzej i korzystniej uprawnienia pracownicze uregulowane powszechnie w kodeksie pracy lub innych przepisach. Nie może natomiast zawierać przepisów mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy prawa pracy.

Zasoby

Ilość kopaliny występująca w złożu, rozróżnia się szereg rodzajów zasobów wynikających ze stopnia przydatności gospodarczej, dokładności rozpoznania, technicznej możliwości wybierania.

Zasoby operatywne

1. Część zasobów bilansowych/przemysłowych zlokalizowanych w wyrobiskach ścianowych, obejmująca także przerosty do 5 cm grubości; kategoria charakterystyczna m.in. dla polskiego systemu klasyfikacji zasobów.
2. Zasoby przemysłowe pomnożone przez współczynnik wykorzystania zasobów przemysłowych, uwzględniający sumę przypuszczalnych strat w procesie eksploatacji; zasoby równe teoretycznemu wydobyciu.

Złoże

Naturalne nagromadzenie kopaliny w skorupie ziemskiej lub na jej powierzchni, w takiej formie i powierzchni, w takiej formie i ilości, które umożliwiają jej gospodarcze wykorzystanie obecnie lub w przeszłości.