Kluczowe dane finansowe i operacyjne

W 2020 roku Grupa ponosiła odczuwalne, negatywne skutki sytuacji pandemicznej wywołanej wirusem SARS-CoV-2 we wszystkich obszarach swojej działalności. Ograniczenia związane z restrykcjami spowodowanymi wystąpieniem COVID-19 wpłynęły na utratę wolumenów produkcji i sprzedaży, a co za tym idzie – istotne ograniczenie przychodów Grupy oraz pogorszenie jej wskaźników rentowności.

Mając na uwadze fakt, że rodzaj oraz zakres prowadzonej przez Grupę JSW działalności w dużej mierze pozostaje wrażliwy w związku ze zmianami na powiązanych ze sobą rynkach węgla, koksu i stali, niestabilna sytuacja gospodarcza na świecie związana z pandemią COVID-19, w sposób istotny zaważyła na wynikach finansowych JSW i Grupy JSW.

Grupa JSW zamknęła ubiegły rok stratą w wysokości 1 537,4 mln zł, osiągnęła przychody ze sprzedaży na poziomie 6 989,4 mln zł, natomiast EBITDA Grupy JSW wyniosła (638,4) mln zł. W 2020 roku Grupa JSW wyprodukowała 14,4 mln ton węgla, wydrążyła 73,1 km wyrobisk korytarzowych oraz wyprodukowała 3,3 mln ton koksu.

Tabela. Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe

Pobierz XLS

Wpływ pandemii na sytuację finansową i wycenę aktywów i zobowiązań

Sytuacja płynnościowa

Pandemia COVID-19 wpłynęła na tymczasowe ograniczenie produkcji co ma bezpośredni wpływ na obecną działalność Grupy, w tym na poziom osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów, a w konsekwencji na płynność finansową oraz poziom zadłużenia Grupy. W związku z tym Grupa podejmuje działania minimalizujące wpływ pandemii na płynność Grupy poprzez wykorzystanie na rynku rozwiązań wspierających zarządzanie kapitałem pracującym oraz wnioskuje o dostępne na rynku publicznym wsparcie finansowe, jak pozyskanie finansowania w ramach Tarczy Antykryzysowej (szerzej w Nocie 9.5. Zarządzanie ryzykiem finansowym Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 roku).

Grupa z uwagi na wejście w życie z dniem 1 kwietnia 2020 roku Ustawy z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającej rozwiązania mające m.in. na celu wsparcie przedsiębiorstw w kryzysie wywołanym pandemią COVID-19 („Tarcza antykryzysowa”), skorzystała z rozwiązań pomocowych, więcej w nocie 2.3.3 Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 roku.

Sytuacja majątkowa

Czynniki zmian aktywów trwałych (wzrost o 73,4 mln zł)

Największą pozycję aktywów trwałych według stanu na 31 grudnia 2020 roku stanowią rzeczowe aktywa trwałe (77,3%). Ich wartość w 2020 roku wzrosła o 323,3 mln PLN tj. o 3,7%. W analizowanym okresie Grupa poniosła nakłady na rzeczowe aktywa trwałe w wysokości 1 633,1 mln PLN, przy amortyzacji 901,2 mln PLN. Jednocześnie w analizowanym okresie 2020 roku JSW dokonała odpisu aktualizującego wartość aktywów trwałych majątku KWK Jastrzębie-Bzie w wysokości 516,6 mln PLN, co zostało szerzej przedstawione w Nocie 7.5. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 roku.

Ponadto na dzień 31 grudnia 2020 roku w aktywach trwałych odnotowano wzrost aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego o 352,0 mln PLN, tj. o 67,0% w tym w JSW o 354,6 mln PLN, głównie za sprawą wzrostu straty podatkowej (wzrost aktywa o 285,3 mln PLN), wzrostu nie wypłaconych wynagrodzeń wraz z ZUS w części finansowanej przez podatnika (wzrost aktywa o 37,2 mln PLN) oraz wzrostu rezerw na zobowiązania – (wzrost aktywa o 25,8 mln PLN).

Jednocześnie w aktywach trwałych nastąpił spadek w pozycji Inwestycje w portfel aktywów FIZ o 562,0 mln PLN, tj. o 47,9% w związku z podjętymi przez Zarząd JSW decyzjami w 2020 roku dokonano umorzenia Certyfikatów Inwestycyjnych serii A i B o łącznej wartości 1 398,8 mln PLN.

Czynniki zmian aktywów obrotowych (wzrost o 31,1 mln zł)

W porównaniu do 31 grudnia 2019 roku, na dzień kończący okres sprawozdawczy nastąpił wzrost sumy aktywów obrotowych łącznie o 31,1 mln PLN, tj. o 0,9%  spowodowany przede wszystkim wyższym stanem środków pieniężnych i ich ekwiwalentów o 1 247,0 mln PLN w związku z otrzymanym przez JSW oraz JSW KOKS w grudniu 2020 roku finansowaniem z Polskiego Funduszu Rozwoju w ramach Programu Rządowego Tarcza Finansowa PFR dla Dużych Firm w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom pandemii COVID-19 w wysokości: JSW: 1 173,6 mln PLN, JSW KOKS: 24,9 mln PLN.

Jednocześnie w analizowanym okresie nastąpił spadek w aktywach obrotowych w pozycji Inwestycje w portfel aktywów FIZ o 700,0 mln PLN, w związku z dokonanym w 2020 roku umorzeniem Certyfikatów Inwestycyjnych posiadanych przez JSW.

Ponadto, na dzień kończący okres sprawozdawczy obniżeniu uległ poziom zapasów o 250,5 mln PLN, tj. o 22,2%, w tym przede wszystkim wyrobów gotowych o 214,4 mln PLN (niższy stan zapasu koksu wyprodukowanego w Grupie o 302,7 tys. ton) oraz materiałów o 38,9 mln PLN.

Odnotowano również niższy stan aktywów z tytułu nadpłaconego podatku dochodowego o 159,4 mln PLN, tj. o 97,9% oraz innych krótkoterminowych aktywów finansowych o 85,6 mln PLN, tj. o 94,3%.

Źródła pokrycia majątku

Czynniki zmian kapitału własnego (spadek o 1 534,4 mln zł)

Spadek kapitału własnego ogółem o 17,3% na dzień kończący okres sprawozdawczy związany jest przede wszystkim ze spadkiem zysków zatrzymanych o 1 565,0 mln PLN, tj. o 24,7% w stosunku do stanu na 31 grudnia 2019 roku, czego bezpośrednim powodem jest ujęta strata netto przypadająca na akcjonariuszy JSW w wysokości 1 546,0 mln PLN.

Czynniki zmian zobowiązań (wzrost o 1 638,9 mln zł)

Na dzień 31 grudnia 2020 roku zobowiązania stanowiły 51,3% kapitałów i zobowiązań ogółem, co oznacza ich wyższy udział w stosunku do stanu na 31 grudnia 2019 roku o 10,6 p.p.

W analizowanym okresie odnotowano wzrost zobowiązań długoterminowych o 1 552,7 mln PLN, tj. o 60,2% w relacji do stanu na 31 grudnia 2019 roku głównie w wyniku wzrostu zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek o 1 353,0 mln PLN, między innymi w związku ze skorzystaniem przez JSW oraz JSW KOKS z programu wsparcia finansowego przedsiębiorców w celu zwalczania skutków COVID-19 w ramach Programu Rządowego „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm” i pozyskaniem środków finansowych w postaci pożyczki płynnościowej oraz pożyczki preferencyjnej (w części długoterminowej łącznie w wysokości 941,7 mln PLN). Ponadto na wzrost zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek wpłynęło uruchomienie w 2020 roku pozostałej części kredytu odnawialnego w kwocie 260,0 mln PLN oraz kredytu terminowego w kwocie 158,7 mln PLN zgodnie z zawartą w 2019 roku umową finansowania, co zostało szerzej przedstawione w Nocie nr 6.1. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 roku.

Na dzień 31 grudnia 2020 roku wobec stanu na 31 grudnia 2019 roku wzrosły również rezerwy długoterminowe o 143,2 mln PLN, tj. o 16,5% (w tym głównie wzrost stanu rezerwy na likwidację zakładów górniczych w JSW o 101,9 mln PLN), a także zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych o 54,2 mln PLN, tj. o 6,5%.

W analizowanym okresie wzrosły również zobowiązania krótkoterminowe o 86,2 mln PLN, tj. o 2,5% w stosunku do stanu na 31 grudnia 2019 roku, głównie w wyniku wzrostu zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek o 295,7 mln PLN, tj. o 1 146,0%, przede wszystkim w związku z otrzymanym finansowaniem z Polskiego Funduszu Rozwoju w postaci pożyczki preferencyjnej oraz pożyczki  płynnościowej (w części krótkoterminowej w wysokości 256,8 mln PLN) z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności, w tym kapitału obrotowego. Ponadto na dzień kończący okres sprawozdawczy Grupa zaprezentowała w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w odrębnej pozycji zobowiązania FIZ w wysokości 121,3 mln PLN, z czego 91,5 mln PLN to zobowiązania z tytułu transakcji przy zobowiązaniu się Funduszu do odkupu dotyczące transakcji Sell Buy Back (SBB), co zostało szerzej opisane w Nocie 7.7. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 roku. Wzrosły również zobowiązania z tytułu leasingu o 20,3 mln PLN, tj. o 9,8% w stosunku do roku ubiegłego.

Jednocześnie w zobowiązaniach krótkoterminowych w 2020 roku nastąpił spadek zobowiązań handlowych oraz pozostałych zobowiązań o 358,5 mln PLN, tj. o 12,9%,  głównie w wyniku spadku zobowiązań inwestycyjnych o 428,1 mln PLN, tj. o 63,0% oraz zobowiązań handlowych o 216,9 mln PLN, tj. o 19,4% przy jednoczesnym wzroście zobowiązań z tytułu ubezpieczeń społecznych i innych podatków o 294,1 mln PLN, tj. o 58,0%.

Przychody ze sprzedaży

w 2020 roku wyniosły 6 989,4 mln PLN i były niższe od osiągniętych w 2019 roku o 1 682,4 mln PLN, tj. o 19,4%, głównie z powodu niższych o 1 216,5 mln PLN, tj. o 25,5% przychodów ze sprzedaży węgla oraz niższych o 426,4 mln PLN, tj. o 13,1%, przychodów ze sprzedaży koksu. Niższe przychody ze sprzedaży węgla i koksu wynikają przede wszystkim z osiągniętych niższych średnich cen sprzedaży odpowiednio węgla metalurgicznego (koksowego) o 198,08 PLN/t, tj. o 31,2%, węgla do celów energetycznych o 26,43 PLN/t, tj. o 9,6% oraz koksu o 335,13 PLN/t, tj. o 30,1%. Odnotowano również niższe przychody ze sprzedaży węglopochodnych o 71,6 mln PLN, tj. o 25,1%, wynikające przede wszystkim z niższych przychodów ze sprzedaży smoły o 38,7 mln PLN, oraz benzolu o 24,8 mln PLN, co było skutkiem uzyskanych niższych cen sprzedaży obu tych produktów.

W 2020 roku Grupa osiągnęła stratę brutto ze sprzedaży w wysokości 347,9 mln PLN wobec zysku osiągniętego w 2019 roku w wysokości 1 603,6 mln PLN.

Wynik przed opodatkowaniem za rok 2020 wyniósł (1 867,6) mln PLN. Po uwzględnieniu podatku dochodowego w wysokości 330,2 mln PLN wynik netto za 2020 rok wyniósł (1 537,4) mln PLN i był niższy o 2 187,0 mln PLN od wyniku osiągniętego w 2019 roku. W związku z ujęciem w 2020 roku w innych całkowitych dochodach wyceny instrumentów zabezpieczających (zmiana wartości) w kwocie 27,2 mln PLN wraz z podatkiem dochodowym w wysokości (5,1) mln PLN oraz strat aktuarialnych w wysokości (23,4) mln PLN z podatkiem dochodowym w kwocie 4,4 mln PLN, całkowite dochody razem ukształtowały się na poziomie (1 534,3) mln PLN. Podstawowa i rozwodniona strata na akcję przypadająca na akcjonariuszy JSW wyniosła (13,17) PLN (w 2019 roku zysk: 5,36 PLN/akcję).

Środki pieniężne z działalności operacyjnej

Wygenerowane przez Grupę w 2020 roku dodatnie przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej w wysokości 354,7 mln PLN, nie pokryły  wydatków inwestycyjnych poniesionych przez Grupę, w tym w szczególności wydatków na nabycie rzeczowych aktywów trwałych w wysokości 2 055,5 mln PLN. Na spadek poziomu przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej wpływ miała przede wszystkim poniesiona strata przed opodatkowaniem w wysokości 1 867,6 mln PLN (głównie za sprawą pogorszenia się koniunktury na rynku węgla i koksu, z dużymi wahaniami cen tych produktów). Ponadto Grupa doświadcza konsekwencji związanych z wprowadzonymi restrykcjami w związku z pandemią, które wpłynęły na destabilizację rynku ograniczając wzrost gospodarczy i produkcję przemysłową. Pozostałe czynniki wpływające na wysokość wpływów pieniężnych z działalności operacyjnej przedstawione zostały w Nocie 8.1. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 roku.

Środki pieniężne z działalności inwestycyjnej

Wartość środków pieniężnych wykorzystanych w działalności inwestycyjnej w 2020 roku wyniosła 549,3 mln PLN w porównaniu do 2019 roku poziom ten był niższy o 1 711,2 mln PLN. Główną przyczyną takiej różnicy były uzyskane przez JSW wpływy z umorzenia certyfikatów Inwestycyjnych w wysokości 1 398,8 mln PLN. Grupa otrzymała również środki pieniężne w związku z rozwiązaniem lokaty bankowej przez JZR w wysokości 90,0 mln PLN. Główną pozycję wydatków inwestycyjnych w 2020 roku stanowi nabycie rzeczowych aktywów trwałych w wysokości 2 055,5 mln PLN.

Środki pieniężne z działalności finansowej

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej w  2020 roku wyniosły 1 441,2 mln PLN wobec (180,3) mln PLN przepływów pieniężnych w 2019 roku. Ich poziom w analizowanym okresie uwzględnia między innymi otrzymane kredyty i pożyczki oraz dotacje w wysokości 1 735,7 mln PLN, głównie w związku z otrzymanym finansowaniem z PFR.

W efekcie wyżej opisanych zdarzeń, stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów na 31 grudnia 2020 roku wyniósł 1 597,3 mln PLN. Zmiana netto stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wyniosła 1 246,6 mln PLN.

Wybrane mierniki finansowe JSW

Zadłużenie oraz struktura finansowania JSW

Na dzień kończący okres sprawozdawczy udział zobowiązań w finansowaniu działalności Grupy mierzony wskaźnikiem ogólnego zadłużenia wzrósł do poziomu 0,51 wobec 0,41 według stanu na koniec 2019 roku, co jest efektem wzrostu udziału zobowiązań w strukturze finansowania Grupy. Na koniec 2020 roku Grupa posiadała zadłużenie z tytułu kredytów i pożyczek w kwocie 2 007,8 mln PLN. Wskaźnik zadłużenia długoterminowego wzrósł z 0,17 do 0,28 głównie w wyniku wzrostu zobowiązań długoterminowych o 1 552,7 mln PLN, tj. 60,2%, w tym głównie zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek o 1 353,0 mln PLN oraz zobowiązań z tytułu rezerw o 143,2 mln PLN. Wzrost stanu zobowiązań w finansowaniu działalności Grupy spowodował również wzrost wskaźnika zadłużenia kapitałów własnych z 0,69 do 1,05 na koniec okresu sprawozdawczego.

Płynność

W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 roku wskaźniki płynności bieżącej i szybkiej osiągnęły poziomy odpowiednio 1,03 i 0,76. Proces zarządzania zasobami finansowymi oraz wykorzystywane przez Grupę rozwiązania pomocowe w ramach Tarczy Antykryzysowej w zakresie prolongaty terminu płatności części swoich zobowiązań cywilno-prawnych zostały szczegółowo opisane w Punkcie 1.5.3. oraz Punkcie 7.1.4. Sprawozdania Zarządu z działalności Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. oraz Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.

Rentowność

Analiza grupy wskaźników z zakresu rentowności wskazuje na obniżenie się rentowności w stosunku do stanu na 31 grudnia 2019 roku, co jest efektem uzyskanych niższych przychodów ze sprzedaży o 1 682,4 mln PLN, spowodowanych głównie niższymi średnimi cenami sprzedaży węgla o 117,21 mln PLN, tj. o 23,9% oraz koksu o 335,13 mln PLN, tj. o 30,1%.

Płynność

W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 roku wskaźniki rentowności aktywów ogółem (ROA) oraz rentowności kapitału własnego (ROE) obniżyły się w stosunku do analogicznego okresu 2018 roku i wyniosły odpowiednio (10,2) i (21,0), co jest wynikiem uzyskanej straty netto w 2020 roku w wysokości 1 537,4 mln PLN.

Gotówkowy koszt wydobycia węgla („Mining cash cost”)

Mining cash cost za 2020 rok ukształtował się na poziomie 5 860,1 mln PLN, tj. o 428,5 mln PLN (6,8%) niższym niż w 2019 roku. Na spadek wartości gotówkowego kosztu wydobycia wpłynęły głównie:

• niższe koszty świadczeń na rzecz pracowników o 235,5 mln PLN (7,1%).
• niższe koszty usług obcych o 138,6 mln PLN (8,4%), pomimo wzrostu kosztów usług likwidacji szkód górniczych o 56,7 mln PLN, głównie w wyniku zmiany stanu rezerwy na przyszłe zobowiązania z tytułu szkód górniczych,
• niższe koszty z tytułu zużycia materiałów i energii o 51,0 mln PLN (4,5%),
• niższe pozostałe koszty rodzajowe o 20,9 mln PLN (29,9%), głównie z tytułu zmiany stanu rezerw na skutki postępowania sądowego.

Ponadto nastąpił wzrost kosztów z tytułu podatków i opłat o 17,5 mln PLN (14,2%), w tym głównie z tytułu wzrostu podatku od nieruchomości o 12,4 mln PLN.

W ujęciu jednostkowym gotówkowy koszt wydobycia węgla za 2020 rok wyniósł 407,37 PLN/tonę tj. o 18,63 PLN/tonę (4,4%) mniej niż w 2019 roku, na co wpłynęły niższe o 6,8% nakłady na produkcję węgla oraz niższa o 0,4 mln ton produkcja węgla netto.

Gotówkowy koszt produkcji koksu („Cash conversion cost”)

W 2020 roku gotówkowy koszt konwersji koksu wyniósł 593,4 mln PLN i w porównaniu do 2019 roku był niższy o 14,5 mln PLN, tj. o 2,4%. Zmiana wynika przede wszystkim:

• ze spadku kosztów zużycia materiałów bez wsadu węglowego o 13,1 mln PLN tj. o 20,7%,
• ze spadku kosztów usług obcych bez kosztów transportu wsadu węglowego o 11,8 mln PLN, tj. o 6,1%,
• ze spadku kosztów sprzedaży pomniejszonych o amortyzację przypadającą na koszty sprzedaży o 4,4 mln PLN, tj. o 14,0%,
• ze spadku kosztów zużycia energii o 2,1 mln PLN, tj. o 5,3%,
• ze wzrostu kosztów osobowych o 18,0 mln PLN, tj. o 8,0%,
• ze wzrostu kosztów administracyjnych pomniejszonych o amortyzację o 2,7 mln PLN, tj. o 3,9%,
• ze wzrostu kosztów podatków i opłat o 2,4 mln PLN tj. o 7,6%,
• ze wzrostu pozostałych kosztów o 0,4 mln PLN, tj. o 33,3%.

W wyniku przedstawionych zdarzeń w ujęciu Jednostkowym Cash Conversion Cost za 2020 roku osiągnął poziom 178,37 PLN/t i był niższy o 13,41 PLN/t, tj. o 7,0% w stosunku do roku 2019.

Zatrudnienie

Według stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku w Grupie JSW zatrudnionych było 30 593 pracowników, natomiast na dzień 31 grudnia 2019 roku stan ten wynosił 30 629 osób. Na koniec 2020 roku JSW zatrudniała 21 973 pracowników, a w 2019 roku były to 22 433 osoby. W 2020 roku w JSW nastąpiła optymalizacja stanu zatrudnienia w wyniku czasowego wstrzymania uzupełniania bazy zatrudnieniowej w związku z naturalnymi odejściami pracowników. Przeciętne zatrudnienie w Grupie za 2020 rok wyniosło 30 674 osoby. W porównaniu do tego samego okresu roku poprzedniego było wyższe o 1 234 osoby. Przeciętne zatrudnienie w JSW w 2020 roku wyniosło 22 302 osób i było wyższe w porównaniu do roku ubiegłego o 264 osoby.