Wpływ wojny w Ukrainie Y 2022

WPŁYW KONFLIKTU ZBROJNEGO W UKRAINIE NA DZIAŁALNOŚĆ GRUPY

W 2022 roku, konflikt zbrojny w Ukrainie oraz sankcje nakładane na Rosję silnie oddziaływały na sytuację makroekonomiczną w Europie i na świecie, w szczególności na rynki surowców energetycznych i energii.

Wybuch wojny w Ukrainie wywołał u producentów stali dużą niepewność dotyczącą bezpieczeństwa dostaw surowców, dając impuls do rekordowego wzrostu notowań węgli koksowych przekraczając historyczne maksima o 200 USD/t. Notowania węgli hard w szczytowym okresie przekroczyły 670 USD/t (notowania z 14 marca 2022 roku). W kolejnych miesiącach notowania systematycznie spadały osiągając w czerwcu 2022 roku poziom sprzed wybuchu wojny. Średnia notowań indeksu TSI Premium HCC w I kwartale 2022 roku wyniosła 487,80 USD/t, w II kwartale 2022 roku spadła o 8,7% do 445,52 USD/t. W III kwartale 2022 roku nastąpił dalszy spadek w stosunku do II kwartału 2022 roku o 43,9% do 249,75 USD/t. W IV kwartale 2022 roku średnia notowań TSI Premium HCC wzrosła o 11,4% do 278,13 USD/t w stosunku do III kwartału 2022 roku.

Notowania koksu wielkopiecowego po wybuchu wojny w Ukrainie wzrosły, w mniejszym stopniu niż australijskiego węgla koksowego. Notowania koksu chińskiego CSR 64/62 wzrosły z poziomu poniżej 500 USD/t w lutym 2022 roku do 680 USD/t w II połowie marca 2022 roku. Na rynku europejskim
w marcu 2022 roku notowania koksu wielkopiecowego CSR 64/62 wzrosły o blisko 100 USD/t (w stosunku do lutego 2022 roku) do 700 USD/t. Podobnie, jak w przypadku węgla, w kolejnych miesiącach następował spadek notowań koksu.

Średnia notowań koksu chińskiego (64/62 CSR) FOB Chiny w I kwartale 2022 roku wyniosła 563,8 USD/t, w II kwartale wzrosła o 5,2% do 593,2 USD/t, w III kwartale 2022 roku nastąpił spadek notowań o 28,5% do 424,0 USD/t w stosunku do II kwartału 2022 roku, w IV kwartale nastąpił dalszy spadek
w stosunku do III kwartału 2022 roku o 6,0% do 398,4 USD/t.

Na rynku europejskim koks wielkopiecowy (64/62 CSR) CFR w I kwartale 2022 roku wyceniany był na poziomie 636,7 USD/t, w II kwartale 2022 roku nastąpił wzrost cen o 4,2% do 663,3 USD/t. W III kwartale 2022 roku średnia notowań koksu na rynku europejskim wyniosła 460,0 USD/t i była niższa
o 30,7% w stosunku do II kwartału 2022 roku, a w IV kwartale 2022 roku spadła o 10,9% do 410,0 USD/t w porównaniu do III kwartału 2022 roku.

Sankcje nakładane na Rosję dotyczące zakazu importu surowców energetycznych, ograniczenie dostaw węgla energetycznego, gazu i ropy naftowej z Rosji do UE doprowadziły do konieczności szybkiego importu węgla energetycznego z rynków zamorskich wpływając na wzrost cen na rynkach światowych.

Średnia notowań cen węgla energetycznego w portach ARA w I kwartale 2022 roku wyniosła 229,6 USD/t, w II kwartale nastąpił wzrost o 47,8% do 339,2 USD/t, w III kwartale 2022 roku notowania wyniosły 364,2 USD/t wzrost o 7,4% w stosunku do II kwartału 2022 roku, a w IV kwartale 2022 roku nastąpił spadek notowań w stosunku do III kwartału 2022 roku o 34,6% do 238,2 USD/t.

Zmiana sytuacji rynkowej wpłynęła również na krajowe ceny węgla energetycznego. Notowania Polskiego Indeksu Rynku Węgla Energetycznego w sprzedaży do energetyki zawodowej i przemysłowej (PSCMI 1) w I kwartale 2022 roku wyniosły 291,59 PLN/t, w II kwartale 2022 roku wzrosły o 11,7% do 325,58 PLN/t. W III kwartale krajowe spółki górnicze podjęły renegocjacje z odbiorcami w wyniku czego w stosunku do kwartału poprzedniego notowania PSCMI1 wzrosły o 64,8% do 536,42 PLN/t. W IV kwartale 2022 roku notowania wyniosły 543,89 PLN/t i były o 1,4% wyższe w porównaniu do III kwartału 2022 roku.

Konsekwencją głębokiego deficytu surowców energetycznych w Europie, po wprowadzeniu sankcji na Rosję, był nienotowany dotychczas wzrost cen energii elektrycznej i gazu oraz obawy o ich dostępność w okresie zimowym. Wpłynęło to na rynek stalowy w Unii Europejskiej. W obliczu groźby kryzysu energetycznego, rosnących kosztów, niepewności zapotrzebowania na produkty stalowe wiele koncernów stalowych wprowadziło ograniczenia produkcji i czasowe wyłączenia wielkich pieców. Produkcja koksu w zintegrowanych koksowniach została ograniczona w mniejszym stopniu niż wynikałoby to z wyłączeń wielkich pieców. Priorytetem stała się produkcja gazu koksowniczego. Doprowadziło to do okresowej nadpodaży koksu na rynku i spadku jego cen.

Wzrost importu surowców, głównie węgla energetycznego z kierunków zamorskich doprowadził do większego obciążenia krajowych portów morskich i szlaków kolejowych, utrudniając logistykę dostaw do klientów.

Rozwój sytuacji rynkowej obarczony jest dużym ryzykiem, trudno szacować długookresowy wpływ wojny w Ukrainie na europejski i globalny rynek. W skali globalnej wojna na terytorium Ukrainy przekłada się na mniej stabilną sytuację gospodarczą, wzrost inflacji oraz wzrost stóp procentowych.

Wojna w Ukrainie może w dalszym ciągu wpływać na rynki istotne dla Grupy, w tym:

• rynek stalowy - łączna produkcja Rosji i Ukrainy w 2021 roku stanowiła 5% globalnej produkcji stali (97 mln ton). Rosja była drugim co do wielkości eksporterem stali na świecie, główne rynki eksportowe to UE (22%) oraz Azja (23%). Około 28% zaimportowanej w 2021 roku przez UE i 35% przez USA surówki pochodziło z Rosji. Ukraina była również głównym dostawcą rudy żelaza na rynek Europy Środkowej. W 2022 roku ukraińskie firmy wydobywcze rudy żelaza działały wykorzystując średnio 20% zdolności produkcyjnych, podczas gdy producenci stali około 15%. Największe straty w aktywach hutniczych miały miejsce w maju 2022 roku, kiedy zniszczone zostały dwie największe ukraińskie stalownie
  w Mariupolu – Azovstal i Illich Steel. W 2022 roku Ukraina wyprodukowała 6,3 mln ton stali (spadek
  o 71% w stosunku do roku 2021), 6,4 mln ton surówki (spadek o 70% w porównaniu do roku 2021) oraz około 5,4 mln ton stali walcowanej (spadek o 72% w porównaniu do roku 2021). Rosja w 2022 roku zmniejszyła produkcję stali o 7,2% do 71,5 mln ton w porównaniu z rokiem poprzednim.
• Po zakończeniu wojny eksport stali z Ukrainy nie zostanie wznowiony, ponieważ kraj będzie potrzebował ogromnych ilości stali na odbudowę. Po wojnie szacowany popyt na stal w Ukrainie wzrośnie do 15-20 mln ton rocznie, z 2 mln ton w 2022 roku i 5 mln ton w 2021 roku;
• rynek węgla koksowego - sankcje nakładane na Rosję w wyniku agresji na Ukrainę wpływają na kolejną reorganizację globalnego rynku. Przed wojną w Ukrainie udział Rosji w imporcie węgla koksowego do UE wynosił około 10% dla węgla koksowego i około 30% dla węgla PCI. Po wprowadzeniu sankcji węgiel rosyjski został przekierowany na rynek azjatycki, głównie do Indii i Chin. W krajach UE wzrosło zapotrzebowanie na import zamorski. Na rynek węgla koksowego oddziałuje sytuacja na rynku węgla energetycznego. W szczytowym okresie gorączki zakupów węgla energetycznego jego notowania przekraczały ceny węgla koksowego, co powodowało przekierowanie gorszych jakościowo węgli semi-soft oraz PCI na rynek energetyczny. Część firm wydobywczych mających w swoich aktywach kopalnie węgla koksowego i energetycznego zwiększała wydobycie węgla energetycznego kosztem koksowego, co wpływało na ograniczenie podaży węgli koksowych i ich ceny;
• rynek koksu – wysokie koszty energii i gazu w UE mogą prowadzić do ograniczeń produkcji stali
  i spadku zapotrzebowania na koks. W przypadku wzrostu produkcji stali mogą oddziaływać czynniki związane z mniejszą podażą określonych typów węgla. Brak dostępności węgli PCI, których Rosja jest jednym z głównych eksporterów może prowadzić do zwiększenia zużycia koksu w procesie wielkopiecowym;
• rynek energetyczny – rekordowe wzrosty cen energii, obawy o jej dostępność wpływają na decyzje koncernów stalowych dotyczące okresowego ograniczenia produkcji stali, co może przełożyć się na zmniejszenie zapotrzebowania na koks i węgiel koksowy;
• rynek logistyczny – zwiększony import zamorskiego węgla energetycznego, zwiększone obciążenie portów morskich i szlaków kolejowych może utrudnić dostawy węgla i koksu do kontrahentów.

Konflikt zbrojny w Ukrainie spowodował wzrost cen surowców na rynku. Efektem tej sytuacji były zgłoszenia części dostawców materiałów (głównie opartych na stali) o renegocjację zawartych umów. W uzasadnionych przypadkach Grupa aneksowała umowy z dostawcami. Odnotowano również wzrost cen oferowanych przez kontrahentów materiałów w prowadzonych postępowaniach przetargowych.

Wojna w Ukrainie oprócz zagrożeń stwarza również szanse rynkowe dla działalności Grupy. Rośnie pozycja rynkowa Grupy jako lokalnego, stabilnego i przewidywalnego dostawcy surowców dla przemysłu stalowego, czego dowodem są zawarte w ostatnim roku kontrakty wieloletnie z kluczowymi odbiorcami.

Możliwe zakłócenia w działalności operacyjnej i inwestycyjnej Grupy w razie eskalacji konfliktu to:

• przerwane lub zaburzone łańcuchy dostaw, co może skutkować ograniczeniami w zakresie dostępności z Ukrainy i Rosji surowców niezbędnych koncernom stalowym i koksowniom,
• zakłócenia w procesie ciągłości produkcji lub wzrost kosztów produkcji,
• zakłócenia w dostawach energii elektrycznej, pogorszenie bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz dalszy wzrost kosztów energii,
• wzrost cen surowców oraz materiałów i usług,
• zakłócenia logistyczne w portach w wyniku zwiększonego importu zamorskiego surowców m.in. rudy żelaza,
• wpływ na podaż wyrobów hutniczych na rynku europejskim,
• cyberataki na zasoby informatyczne powodujące wyciek danych i dezinformację,
• zagrożenia wynikające z dostępności pracowników.

Na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania, w związku z dynamiczną sytuacją, trudno określić długofalowe skutki gospodarcze wojny w Ukrainie i ich wpływ na ogólną sytuację makroekonomiczną, która w pośredni sposób może wpłynąć na wyniki finansowe Grupy. Grupa na bieżąco analizuje możliwy wpływ konfliktu zbrojnego w Ukrainie na jej aktualną i przyszłą sytuację finansową, jej działalność operacyjną, jak również osiągane w przyszłości wyniki finansowe.

 

Źródło: Sprawozdanie Zarządu Z Działalności Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Oraz Grupy Kapitałowej Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Za Rok Obrotowy Zakończony 31 Grudnia 2022 Roku